Abstrakt

Artykuł przedstawia wprowadzenie do analizy korzyści z lokalizacji geograficznej w aspekcie podatkowym. Zagadnienie location savings jest przedmiotem zainteresowania zarówno korporacji międzynarodowych jako element strategii globalnej¹, jak i administracji podatkowych². Uwzględnienie tematu korzyści z lokalizacji w Wytycznych OECD ws. Ustalania Cen Transferowych dla Przedsiębiorstw Wielonarodowych i Administracji Podatkowych³ potwierdza, że zagadnienie to zajmuje istotne miejsce w dyskusji dotyczącej cen transfe­rowych.

Wprowadzenie

We wstępie artykułu przedstawiono definicję korzyści z lokalizacji geograficznej. Następnie omówiono zagadnienia związane z kwantyfikacją korzyści z lokalizacji, powstaniem renty lokalizacyjnej oraz podziałem dodatkowych zysków między jednostki grupy wielonarodowej. Zostały również przedstawione przykłady dotyczące przypisania i opodatkowania dodatkowych zysków z location savings, które wynikają z doświadczeń międzynarodowych.

Location savings

Korzyści uzyskiwane w związku z prowadzeniem działalności w danej lokalizacji geograficznej (ang. location savings) powstają w sytuacji przeniesienia produkcji lub innej działalności operacyjnej z krajów o stosunkowo wysokim poziomie kosztów do lokalizacji, które charakteryzują się konkurencyjnym poziomem kosztów (np. kosztów pracy, kosztów ziemi/najmu, materiałów i surowców, energii, podatków)⁴. Różnice w poziomie kosztów czynników produkcji stanowią odniesienie dla ustalenia poziomu korzyści z lokalizacji, przy czym przeniesienie działalności do lokalizacji generującej, co do zasady, niższe określone koszty, np. koszty siły roboczej⁵, najczęściej wiąże się ze wzrostem innych kosztów⁶ (np. kosztów transportu, kosztów związanych z kontrolą jakości, kosztów przeszkolenia pracowników czy kosztów związanych z likwidacją działalności w dotychczasowej lokalizacji). Korzyści z lokalizacji stanowią zatem nadwyżkę oszczędności wynikających z przeniesienia działalności ponad wzrost kosztów wynikających z utrzymywania relacji gospodarczych z jednostką w nowej lokalizacji (oszczędności kosztowe netto).

W szerszym ujęciu specyficzne korzyści dla danej lokalizacji (ang. location specific advantages) mogą obejmować jakiekolwiek korzyści na danym rynku (również niewynikające z różnic w poziomach kosztów) pozwalające grupie wielonarodowej powiększyć sprzedaż i marżę⁷.

Pytania, które pojawiają się przy analizie zagadnienia relokacji działalności, są następujące:

– czy niższe koszty produkcji w nowej lokalizacji generują wyższe zyski,

– a jeśli tak, to która jednostka jest uprawniona do tych zysków i w jaki sposób należy je przypisać.

Podstawowym zagadnieniem z punktu widzenia rozliczeń podatkowych jest zatem określenie poziomu oszczędności oraz dodatkowych zysków, a następnie ich podział między dwa podmioty, a co za tym idzie – jurysdykcje podatkowe.

Poziom korzyści z lokalizacji (renta lokalizacyjna)

W literaturze spotyka się pojęcie renty lokalizacyjnej, które określa dodatkowe zyski wynikające z korzyści z lokalizacji. Renta lokalizacyjna może zaistnieć w sytuacji, gdy:

- występują różnice w poziomie kosztów przekładające się na oszczędności kosztowe netto,

- specyficzne warunki lub charakterystyki danego rynku uniemożliwiają transfer oszczędności kosztowych netto do ostatecznych klientów lub niepowiązanych dostawców.

Występowanie oszczędności kosztowych netto nie zawsze będzie prowadziło do powstania dodatkowych zysków dla grupy wielonarodowej. Mogą wystąpić sytuacje, w których niższe koszty produkcji przełożą się na obniżenie cen sprzedaży, co oznacza, że nie powstaną dodatkowe zyski⁸.

W sytuacji przeniesienia działalności z kraju o wysokim poziomie kosztów do kraju o niskim ich poziomie powstaje pytanie, czy całość oszczędności kosztowych należy określić jako korzyści z lokalizacji. Mogą pojawić się [...]