Abstrakt

Interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Poznaniu z 9.3.2012 r., ILPP2/443-1665/11-4/MR

(…) opodatkowanie dywidendy rzeczowej jest zgodne z zasadą powszechności opodatkowania podatkiem VAT wyrażającą się tym, że określone transakcje podlegają temu podatkowi niezależnie od formy, w której zostały dokonane, również zbycie rzeczy i praw, nabytych przez spółkę lub wytworzonych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli w ramach wypłaty dywidendy zamiast wypłaty pieniędzy wnioskodawca będzie przekazywać rzeczy i prawa, mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług z tytułu nieodpłatnej dostawy towarów i nieodpłatnego świadczenia usług.

Stan faktyczny

W przedstawionym stanie faktycznym, w celu upublicznienia i pozyskania kapitałów na dalszy rozwój, a także w celu zachowania pełnej kontroli nad swoją działalnością operacyjną, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: spółka lub wnioskodawca) rozważała utworzenie spółki komandytowo-akcyjnej (dalej: SKA), w której objęłaby funkcję komplementariusza. Akcjonariuszami SKA miały zostać osoby fizyczne będące udziałowcami spółki.

Jak to zostało wskazane przez wnioskodawcę, w statucie SKA przewidziana będzie możliwość wypłaty akcjonariuszom dywidendy w formie świadczenia niepieniężnego (dywidenda w naturze) ustalonego w ten sposób, że wartość bilansowa świadczenia niepieniężnego będzie odpowiadała kwocie, jaka przypadałaby na akcjonariusza w przypadku wypłaty dywidendy pieniężnej, obliczonej według zasad udziału w zyskach SKA. Przedmiotem dywidendy będą stanowiące majątek SKA rzeczy i prawa, nabyte przez nią lub wytworzone w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. SKA będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Wnioskodawca, jako przyszły komplementariusz SKA, posiadał będzie, zgodnie z jej statutem, wyłączne prawo reprezentacji i prowadzenia jej spraw.

W związku z powyższym spółka zwróciła się do Ministra Finansów o potwierdzenie, iż w przedstawionym zdarzeniu, w związku z wypłatą na rzecz akcjonariuszy dywidendy w formie niepieniężnej, po stronie SKA nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku VAT.

Zdaniem spółki – przyszłego komplementariusza SKA – wypłata dywidendy niepieniężnej przez SKA nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W złożonym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej spółka podkreślała, że wypłata dywidendy w formie niepieniężnej nie może być kwalifikowana ani jako nieodpłatne świadczenie usług, ani jako nieodpłatna dostawa towarów. Jak podkreślił wnioskodawca, o nieodpłatnym świadczeniu usług można mówić, kiedy co do zasady dana usługa jest odpłatna, a jedynie z wyboru wykonującego usługę, rezygnuje on z wynagrodzenia. Przy wypłacie dywidendy taka relacja nie zachodzi. Dodatkowo, jak wskazał wnioskodawca, powyższe uwagi należy w pełni odnieść do drugiej kwestii, związanej z możliwością zakwalifikowania transakcji opisanej na wstępie, jako nieodpłatnej dostawy towarów, traktowanej do celów VAT jak dostawa odpłatna. Przekazanie akcjonariuszom spółki określonych aktywów rzeczowych tytułem dywidendy nie ma bowiem charakteru zwykłej czynnością dyspozycji majątkiem polegającej na jego sprzedaży, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Dodatkowo tak jak w przypadku nieodpłatnego świadczenia usług, o nieodpłatnej dostawie towarów można mówić, kiedy co do zasady dana dostawa towarów jest odpłatna, a jedynie z wyboru wykonującego dostawę rezygnuje on z wynagrodzenia.

Dyrektor IS w Poznaniu uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Jak to zostało wskazane, opodatkowaniu VAT, co do zasady, podlegają czynności wykonane w sposób odpłatny (za wynagrodzeniem). Jednocześnie ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonywane nieodpłatne z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług, a więc z czynnościami, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym podatkowi VAT podlega nie tylko nieodpłatne przekazanie towarów na cele niezwiązane z prowadzonym przedsiębiorstwem, ale także nieodpłatne przekazanie wszelkich towarów związanych z prowadzonym przedsiębiorstwem. Dla opodatkowania danej czynności nieodpłatnego przekazania istotne jest to, czy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności w całości lub w części.

Równocześnie, jak podkreślił organ za usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podlegają bowiem tylko te usługi, których cel nie wiąże się z prowadzonym przedsiębiorstwem. Chodzi tu o świadczenie takich usług, które nie mają żadnego wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów obecnych lub potencjalnych. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 VATU jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dodatkowo, jak wskazał organ, podkreślenia wymaga fakt, iż wypłata dywidendy jest szczególnym rodzajem czynności prawnej. Źródłem nabycia przedmiotu dywidendy i tytułem do uzyskania przysporzenia przez akcjonariusza nie jest umowa cywilnoprawna, ale uchwała walnego zgromadzenia akcjonariuszy (akt o charakterze właścicielskim) na podstawie odpowiedniego zapisu statutu spółki. Jest to czynność wyraźnie uregulowana w Kodeksie spółek handlowych (dalej: KSH) i nie mają do niej zastosowania przepisy Kodeksu cywilnego (dalej: KC) dotyczące sprzedaży lub zamiany.

Mając na uwadze powyższe przepisy w zakresie podatku VAT, należy stwierdzić, iż dostawę towarów stanowią, co do zasady, tylko czynności mające za przedmiot towar, natomiast usługę stanowią te wszystkie czynności podatnika wykonywane w ramach działalności gospodarczej, których nie można zaklasyfikować jako dostawy towarów. Uwzględniwszy ogólne reguły konstrukcyjne systemu VAT, wskazać należy, że usługą jest każde świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument (beneficjent), tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść (choćby potencjalną).

Natomiast opodatkowanie dywidendy rzeczowej jest zgodne z zasadą powszechności opodatkowania podatkiem VAT wyrażającą się tym, że określone transakcje podlegają temu podatkowi niezależnie od formy, w której zostały dokonane, również zbycie rzeczy i praw nabytych przez spółkę lub wytworzonych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli w ramach wypłaty dywidendy zamiast wypłaty pieniędzy spółka będzie przekazywać rzeczy i prawa, mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną podatkiem VAT z tytułu nieodpłatnej dostawy towarów i nieodpłatnego świadczenia usług.

Zatem czynność wypłaty dywidendy w formie niepieniężnej w postaci rzeczy nabytych przez spółkę lub wytworzonych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej należy potraktować jako nieodpłatne przekazanie towaru lub jako nieodpłatne świadczenie usług, które będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Komentarz podatkowy

Jednym z podstawowych uprawnień akcjonariusza spółki akcyjnej lub komandytowo-akcyjnej czy wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest prawo do zysku. Prawo to realizowane jest poprzez wypłatę dywidendy. Dywidendą jest ta część zysku wykazanego za dany rok obrotowy w sprawozdaniu finansowym zbadanym przez biegłego rewidenta i zatwierdzonym przez walne zgromadzenie bądź zgromadzenie wspólników, która zostaje przeznaczona do „wypłaty” na rzecz akcjonariuszy bądź wspólników.

Co do zasady [...]