Abstrakt
Interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Katowicach z 22.4.2011 r., IBPBI/2/423-17/11/SD
W momencie zawarcia umowy o świadczenie w miejsce wypełnienia dojdzie w istocie do „otrzymania” odsetek należnych z tytułu udzielonych przez spółkę pożyczek, skutkujących obowiązkiem rozpoznania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 2 PDOPrU. W tym momencie dojdzie bowiem do swoistego przekształcenia należności z tytułu naliczonych odsetek dotyczących udzielonych przez spółkę pożyczek na poczet kapitału „głównego” udzielonej przez spółkę pożyczki, którego wypływ ze spółki, jak też późniejszy zwrot pozostaje dla spółki neutralny podatkowo (zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 PDOPrU).
Skutek powyższej transakcji jest zatem tożsamy do sytuacji, w której spółka najpierw otrzymałaby tytułem odsetek środki finansowe od pożyczkobiorców (co generuje przychód w świetle art. 12 ust. 1 pkt 2 PDOPrU), a następnie środki te przeznaczyłaby na udzielenie pożyczki pieniężnej.
Stan faktyczny
Spółka rozważała udzielenie pożyczki innej spółce, które spowodowałoby powstanie po jej stronie zobowiązania do wypłaty na rzecz pożyczkobiorcy kwoty głównej pożyczki. Podatnik wskazał, że być może nie dokona faktycznej wypłaty udzielonej pożyczki, lecz skorzysta z instytucji datio in solutum (świadczenie zamiast wypełnienia) przewidzianej w art. 453 KC. W takim przypadku spółka przekazałaby na rzecz pożyczkobiorcy wierzytelność przysługującą jej z tytułu zwrotu pożyczki udzielonej innej spółce, na którą będzie się składać kwota główna pożyczki i odsetki naliczone, ale niezapłacone przez inną spółkę do momentu zawarcia umowy o świadczenie zamiast wypełnienia. W ten sposób spółka wywiąże się ze zobowiązania wynikającego z udzielenia pożyczki. Ostatecznie spółka przestanie być wierzycielem innej spółki z tytułu udzielonej jej pożyczki, status wierzyciela uzyska zaś spółka, której podatnik zamierzał udzielić pożyczki.
Na gruncie powyższego zdarzenia przyszłego spółka wystąpiła do organu podatkowego o wyjaśnienie, czy w związku z udzieleniem pożyczki innej spółce, która zostanie wykonana poprzez zawarcie umowy o świadczenie zamiast wypełnienia, będzie ona zobowiązana do rozpoznania przychodu w PDOPr, z tytułu naliczonych, ale niezapłaconych odsetek, które będą jej przysługiwać od innej spółki na moment zawarcia umowy o świadczenie zamiast wypełnienia. Zdaniem spółki, naliczone, ale niezapłacone odsetki, które będą jej przysługiwać od innej spółki na moment zawarcia z innym podmiotem umowy o świadczenie zamiast wypełnienia, nie będą stanowiły dla niej przychodu w PDOPr.
Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 PDOPrU do przychodów, które podlegają opodatkowaniu, nie zalicza się kwoty naliczonych, ale nieotrzymanych odsetek od udzielonych pożyczek. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych otrzymanie odsetek oznacza wykonanie zobowiązania przez podatnika w każdej formie, w tym przez kapitalizację, potrącenie czy też zapłacenie odsetek. W momencie zawarcia umowy o świadczenie zamiast wypełnienia wygaśnie zobowiązanie spółki do wypłacenia pożyczkobiorcy kwoty głównej pożyczki, jednak nie wygaśnie zobowiązanie z tytułu pożyczki udzielonej innej spółce, które zostanie przekazane w ramach umowy o świadczenie zamiast wypełnienia na rzecz nowego pożyczkobiorcy. Powyższe zobowiązanie, na które składać się będzie kwota główna pożyczki i odsetki naliczone, ale niezapłacone przez inną spółkę do momentu zawarcia umowy o świadczenie zamiast wypełnienia, będzie istnieć nadal w stosunku do nowego wierzyciela, tj. nowego pożyczkobiorcy w niezmienionej formie w stosunku do zobowiązania pierwotnego pomiędzy wnioskodawcą a pożyczkobiorcą. Tym samym, zdaniem podatnika, w opisanym zdarzeniu przyszłym nie nastąpi otrzymanie przez niego odsetek naliczonych do momentu zawarcia umowy o świadczenie zamiast wypełnienia, a więc brak jest podstaw do rozpoznania przez spółkę z tego tytułu przychodu podlegającego opodatkowaniu PDOPr.
Dyrektor IS w Katowicach uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe, argumentując, że w opisanym zdarzeniu przyszłym w momencie zawarcia umowy o świadczenie w miejsce wypełnienia dojdzie w istocie do „otrzymania” odsetek należnych z tytułu udzielonej przez spółkę pożyczki, skutkujących obowiązkiem rozpoznania przychodu, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 PDOPrU.
Zdaniem organu, w momencie dokonania datio in solutum należności z tytułu naliczonych odsetek dotyczących udzielonej przez spółkę pożyczki przekształcą się w kapitał „główny” (ang. principal) nowo udzielonej przez spółkę pożyczki, którego późniejszy zwrot pozostaje dla wnioskodawczyni neutralny podatkowo w myśl art. 12 ust. 4 pkt 1 PDOPrU. Skutek powyższej transakcji jest zatem tożsamy do sytuacji, w której spółka najpierw otrzymałaby tytułem odsetek środki finansowe od pożyczkobiorców (co generuje przychód w świetle art. 12 ust. 1 pkt 2 PDOPrU), a następnie środki te przeznaczyłaby na udzielenie pożyczki pieniężnej.
W ocenie Dyrektora IS w Katowicach konsekwencje podatkowe obu powyższych zdarzeń powinny być tożsame na gruncie PDOPrU. W przeciwnym razie zastosowanie wskazanego przez spółkę mechanizmu prowadziłoby w istocie do nieuzasadnionego obejścia przepisów dotyczących opodatkowania odsetek w momencie ich otrzymania.
Komentarz podatkowy
Komentowana interpretacja dotyczy określenia konsekwencji podatkowych po stronie pożyczkodawcy związanych z wygaśnięciem zobowiązania wynikającego z udzielonej przez niego pożyczki w drodze przelewu – na rzecz nowego pożyczkobiorcy – przysługującej pożyczkodawcy wierzytelności z tytułu innej, udzielonej przez niego pożyczki, obejmującej zarówno część kapitałową, jak i odsetkową pożyczki należną od dotychczasowego pożyczkobiorcy. Wygaśnięcie zobowiązania z tytułu pożyczki w powyższy sposób jest możliwe z uwagi na [...]