Abstrakt
W dniu 11.4.2011 r. weszła w życie ustawa z 3.12.2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2011 r. Nr 6, poz. 18; dalej: nowelizacja). Nowelizacja przez zmiany w ustawie z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: PostSądAdmU), wprowadziła nowy środek zaskarżenia: skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania.
Artykuł omawia wybrane aspekty zastosowania tego nowego środka prawnego w sprawach podatkowych.
Zakres przedmiotowy skargi
Zgodnie ze znowelizowanym art. 3 § 2 pkt 8 PostSądAdmU, kontrola działalności publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1–4a, a zatem: decyzji administracyjnych, postanowień wydanych w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie, albo kończących postępowanie, a także postanowień rozstrzygających sprawę co do istoty; postanowień wydanych w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie, innych niż wyżej określone aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa oraz pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanych w indywidualnych sprawach1. W sprawach z tego zakresu może zostać wniesiona skarga na przewlekłe prowadzenie postępowania.
Z praktycznego punktu widzenia w sprawach podatkowych największe znaczenie spośród wymienionych będzie mieć skarga na przewlekłe prowadzenie postępowania podatkowego wymiarowego – zmierzającego do wydania decyzji określającej lub ustalającej zobowiązanie podatkowe, względnie (również) stwierdzającej nadpłatę.
Niepełna nowelizacja
Nowelizacja – obok innych zmian w tej ustawie – modyfikuje treść art. 37 § 1 ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.; dalej: KPA). Po zmianie zażalenie do organu wyższego stopnia przysługuje nie tylko na niezałatwienie sprawy w terminie podstawowym, określonym w art. 36 lub w przepisach szczególnych, ale także na przewlekłe prowadzenie postępowania.
Ustawodawca nie wprowadził jednak zarazem analogicznych zmian w art. 141 § 1 ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.; dalej: OrdPU). Przepis ten przewiduje ponaglenie jako środek zaskarżenia odpowiadający zażaleniu na gruncie KPA, a przysługujący na niezałatwienie sprawy we właściwym terminie lub terminie ustalonym na podstawie art. 140 (nowo wyznaczonym i zakomunikowanym stronie przez organ prowadzący postępowanie). Ustawodawca najwyraźniej zapomniał o procedurze podatkowej i o akcie nią rządzącym, czyli OrdPU (w konsekwencji czego nie przewidział zresztą w tej ustawie również innych cennych zmian wprowadzonych nowelizacją w KPA).
Pominięcie to nie jest bez konsekwencji. W pierwszym rzędzie wywołuje generalną wątpliwość: czy znowelizowany art. 3 § 1 pkt 8 PostSądAdmU w ogóle dotyczy postępowań podatkowych. Wątpliwość tę trzeba jednak zdecydowanie rozstrzygnąć na korzyść objęcia jego zakresem tego rodzaju spraw – ze względu na niedwuznaczne i niedopuszczające wyjątków (polegających na szczególnym traktowaniu postępowań prowadzonych na podstawie OrdPU) brzmienie powołanego przepisu.
Wyczerpanie środków zaskarżenia
Pominięcie to rodzi jednak także wątpliwość [...]