Abstrakt

Stan faktyczny

Wnioskodawca będący osobą fizyczną prowadził ewidencjonowaną działalność gospodarczą i zamierzał objąć akcje w SKA w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa. Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki miało być równoznaczne z zaprzestaniem prowadzenia działalności gospodarczej przez wnioskodawcę.

Podatnik powziął wątpliwość w przedmiocie skutków podatkowych w przypadku ewentualnego umorzenia akcji w SKA objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa. Wnioskodawca zwrócił się zatem do Dyrektora IS w Katowicach celem rozstrzygnięcia, czy planowane umorzenie będzie neutralne podatkowo na gruncie PDOFiz, w przypadku gdy wynagrodzenie z tytułu umorzenia akcji nie przekracza sumy kapitałów własnych spółki.

Zdaniem podatnika, wynagrodzenie z tytułu umorzenia akcji w SKA, powinno być kwalifikowane jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3 PDOFizU. Akcjonariusz SKA ma obowiązek wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na PDOFiz, a po zakończeniu roku podatkowego złożyć zeznanie podatkowe, w którym wykaże dochody z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną, jako dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Tym samym umorzenie akcji w SKA za wynagrodzeniem w wysokości nieprzekraczającej sumy kapitałów własnych jest neutralne podatkowo, gdyż wypłata wynagrodzenia w takim wypadku następować będzie z zysku spółki, który zgodnie z przepisami PDOFizU podlegał już u akcjonariusza opodatkowaniu w trakcie roku podatkowego. Na poparcie swojego stanowiska wnioskodawca przywołał interpretacje organów podatkowych dotyczące konsekwencji podatkowych wypłaty dywidendy w SKA¹, wskazując zarazem, że powinny one odpowiednio znaleźć zastosowanie również w odniesieniu do wynagrodzenia za umorzone akcje. Zdaniem wnioskodawcy, wynagrodzenie z tytułu umorzenia akcji w SKA należy bowiem na gruncie PDOFizU traktować jak wypłatę zysku, a więc dywidendę.

Na wypadek gdyby organ podatkowy uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe, wnioskodawca zwrócił się o potwierdzenie, że w przypadku umorzenia akcji SKA za wynagrodzenie wypłacone z wkładu lub z zysku, kosztem uzyskania przychodu będzie suma wkładów i opodatkowanego zysku przypadającego na te akcje. Podatnik argumentował, że przychód z umorzenia akcji w SKA może być kwalifikowany jako przychód z kapitałów pieniężnych (art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) PDOFizU). W takim przypadku sposób ustalenia dochodu określa natomiast art. 30b ust. 2 pkt 1 PDOFizU, zgodnie z którym dochodem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g bądź art. 23 ust. 1 pkt 38 PDOFizU z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 PDOFizU. Skoro akcje zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa, zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 1f PDOFizU. Zgodnie z tym przepisem w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa kosztem uzyskania przychodu byłaby zatem wartość przedsiębiorstwa wynikająca z ksiąg przedsiębiorstwa określona na dzień objęcia akcji, nie wyższa niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.

Zdaniem wnioskodawcy zastosowanie powyższych przepisów prowadziłoby do tego, że wynagrodzenie wypłacone z zysku spółki, który został już opodatkowany u akcjonariusza w trakcie roku, podlegałoby u niego ponownemu opodatkowaniu. Ponadto takie rozwiązanie prowadziłoby do zrównania pod względem podatkowym pozycji wspólnika spółki kapitałowej ze wspólnikiem spółki osobowej, tj. akcjonariusza spółki akcyjnej z akcjonariuszem SKA.

Organ podatkowy rozstrzygnął pytania przedstawione przez podatnika w dwóch odrębnych interpretacjach, w obu jednak przypadkach uznając stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Dyrektor IS w Katowicach uznał, że przychód uzyskany z tytułu dobrowolnego umorzenia akcji SKA należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) PDOFizU, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b PDOFizU. Nie wystąpi w tym przypadku jednak podwójne opodatkowanie, ponieważ ma ono miejsce jedynie w takiej sytuacji, gdy ten sam dochód, z tego samego źródła jest opodatkowany dwukrotnie u tego samego podatnika. Katalog źródeł przychodu zawarty jest w art. 10 ust. 1 pkt 1–9 ­PDOFizU. Jako odrębne źródła przychodów wymieniono w nim m.in. pozarolniczą działalność gospodarczą i kapitały pieniężne oraz prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)–c). Wynagrodzenie, jakie wnioskodawca uzyska od spółki z tytułu dobrowolnego umorzenia akcji SKA, stanowić będzie przychód z kapitałów pieniężnych i będzie to przychód po raz pierwszy opodatkowany z tego źródła przychodów u tego podatnika. Wcześniejsze opodatkowanie środków pochodzących z działalności gospodarczej zaangażowanych w przyrost majątku spółki, a także opodatkowanie tego przyrostu z zysku spółki w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej nie zmienia tego stanu i nie powoduje, że mamy do czynienia z podwójnym opodatkowaniem. Zgodnie bowiem z przepisami KSH majątek spółki komandytowo-akcyjnej jest majątkiem odrębnym od majątku jej wspólników, wypłata wynagrodzenia za umarzane akcje zaś następuje zatem z majątku SKA, a nie z majątku wspólnika tejże spółki.

Organ podatkowy nie podzielił również stanowiska podatnika, że wynagrodzenie z tytułu dobrowolnego umorzenia akcji SKA traktować należy tak jak wypłatę zysku (dywidendę). Zdaniem dyrektora, są to bowiem dwa różne zdarzenia gospodarcze, które wywołują całkowicie odmienne skutki podatkowe.

Odnosząc się natomiast do problematyki kosztów uzyskania przychodu, organ stwierdził, że kosztem uzyskania przychodu z tytułu dobrowolnego umorzenia akcji SKA będzie zaś – w myśl art. 22 ust. 1f pkt 2 ­PDOFizU – wartość przedsiębiorstwa, wynikająca z ksiąg przedsiębiorstwa, określona na dzień objęcia akcji, nie wyższa jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia. Do kosztów uzyskania nie można natomiast zaliczyć opodatkowanego zysku przypadającego na umarzane akcje oraz sumy wkładów do spółki, jak chce tego wnioskodawca.

Dyrektor wskazał, że brak jest prawnych podstaw do uprzywilejowania osób prowadzących działalność gospodarczą. Gdyby bowiem akcje nabyła osoba, która działalności gospodarczej nie prowadzi, lecz uzyskuje dochód np. ze stosunku pracy, to nabycie akcji nastąpiłoby za środki już raz opodatkowane jako dochód ze stosunku pracy, a następnie osoba ta byłaby zobowiązana odprowadzić podatek z tytułu dochodu z odpłatnego zbycia akcji, choć dochód ten mogła osiągnąć dzięki uprzednio uzyskanemu, opodatkowanemu dochodowi ze stosunku pracy. Nie mamy tu do czynienia z podwójnym opodatkowaniem tego samego dochodu, gdyż dochód pochodzi z dwóch różnych źródeł. Organ uznał bowiem, że wnioskodawca odprowadzał podatek dochodowy z tytułu uczestnictwa w SKA, a więc ze źródła, jakim jest działalność gospodarcza, natomiast z tytułu umorzenia akcji wnioskodawca otrzymałby wynagrodzenie, które stanowiłoby przychód z kapitałów pieniężnych. Przychód podatnika pochodzi bowiem z dwóch różnych źródeł przychodu.

Komentarz podatkowy

Komentowana interpretacja dotyczy opodatkowania przychodów z tytułu umorzenia akcji w SKA, z którym to zagadnieniem – podobnie zresztą jak z ogólną kwestią opodatkowania przychodów uzyskiwanych przez akcjonariuszy SKA – wiążą się liczne trudności interpretacyjne. Wskazuje ona, iż na gruncie obowiązujących przepisów [...]