Monitor Podatkowy

nr 2/2011

Kapitał zakładowy w rozumieniu przepisów o cienkiej kapitalizacji

Anna Pęczyk-Tofel
Autorka jest aplikantką radcowską w Warszawie, doktorantką w zakresie prawa podatkowego na Uniwersytecie Warszawskim.
Abstrakt

Interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Warszawie z 9.6.2010 r., IPPB3/423-149/10-2/AG

Przy ustalaniu wartości kapitału zakładowego dla celów wyliczenia wskaźnika wartości zadłużenia spółki wobec jej znaczących udziałowców do wartości jej kapitału zakładowego, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 PDOPrU, nie uwzględnia się stosownie do treści art. 16 ust. 7 PDOPrU m.in. tej części kapitału, jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek (kredytów) oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek (kredytów), przysługujących członkom wobec tej spółdzielni lub udziałowcom (akcjonariuszom) wobec tej spółki.

Brak jest podstaw, by wiązać użyte przez ustawodawcę określenie „pokryta” z koniecznością wniesienia danej wierzytelności jako składnika aportu, gdyż zgodnie z literalnym brzmieniem cytowanego przepisu taki warunek nie jest konieczny. Jeżeli zatem część kapitału zakładowego spółki została pokryta tego rodzaju wierzytelnością, nie będzie ona brana pod uwagę przy ustalaniu wartości kapitału zakładowego dla potrzeb wskaźnika, a więc należy o tę część kapitału zakładowego pomniejszyć wartość kapitału zakładowego spółki.

Nie można utożsamiać potrącenia wzajemnych wymagalnych wierzytelności spółki i wspólnika związanego z podwyższeniem kapitału zakładowego z fizycznym uregulowaniem przez wspólnika istniejącej wierzytelności spółki wobec tego wspólnika, z tytułu roszczenia o wniesienie przez niego wkładu pieniężnego na podwyższony kapitał zakładowy.

Stan faktyczny

Jedynym wspólnikiem polskiej spółki z o.o. była spółka duńska. Kapitał zakładowy spółki został pokryty w całości wkładem pieniężnym. W latach 2007–2009 spółka zaciągnęła kilka pożyczek od wspólnika i dotychczas nie rozpoczęła spłaty należnych z tego tytułu odsetek. Spółka planowała podwyższyć swój kapitał zakładowy, a nowo ustanowione udziały miały zostać objęte w zamian za wkład pieniężny. Spółka i jej wspólnik zamierzali dokonać umownego potrącenia wzajemnie przysługujących im wierzytelności z tytułu wkładu na podwyższenie kapitału zakładowego oraz części wierzytelności z tytułu zawartych umów pożyczek. Po podwyższeniu kapitału zakładowego spółka zamierzała w pierwszej kolejności spłacić kwotę kapitału wynikającą z udzielonych jej pożyczek, które nie zostały objęte potrąceniem, a następnie wszystkich wymagalnych odsetek od tych pożyczek.

W związku z powyższym zdarzeniem przyszłym spółka wniosła o potwierdzenie, że w przypadku gdy wymagalna wierzytelność spółki w stosunku do wspólnika z tytułu wniesienia wkładu pieniężnego na pokrycie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym zostanie potrącona z wymagalną wierzytelnością wspólnika wobec spółki z tytułu umów pożyczki, to zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 PDOPrU podwyższony w ten sposób kapitał zakładowy będzie stanowił podstawę do obliczenia proporcji zadłużenia do kapitału zakładowego na dzień spłaty odsetek. Zdaniem podatnika, okoliczność, że roszczenie o wniesienie wkładu pieniężnego zostanie spełnione przez potrącenie z wierzytelnością wspólnika z tytułu pożyczek, nie oznacza, że tego rodzaju wkład można uznać za pokryty wierzytelnością z tytułu pożyczki na gruncie art. 16 ust. 7 PDOPrU. Zgodnie z tym przepisem wartość kapitału zakładowego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 PDOPrU, określa się bez uwzględnienia tej części kapitału, która nie została na ten kapitał faktycznie przekazana lub która została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek (kredytów) oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek (kredytów) przysługujących udziałowcom (akcjonariuszom) wobec tej spółki. W zdarzeniu przyszłym wskazanym we wniosku nie dojdzie do pokrycia kapitału zakładowego wierzytelnością, ale do wniesienia wkładu pieniężnego. W związku z tym także ta część podwyższonego kapitału zakładowego powinna być uwzględniona przy ustalaniu wartości kapitału zakładowego, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 PDOPrU. W konsekwencji, jeżeli spółka po podwyższeniu kapitału zakładowego zgodnie z opisanym we wniosku zdarzeniem przyszłym dokona spłaty pozostałej części zobowiązań z tytułu pożyczek, w tym również odsetek, to odsetki te stanowić będą koszt uzyskania przychodu w całości, jeżeli na dzień spłaty odsetek wartość zadłużenia spółki wobec wspólnika i innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale spółki nie osiągnie łącznie co najmniej trzykrotności wartości jej kapitału zakładowego.

Dyrektor IS w Warszawie uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. W ocenie organu podatkowego w przedstawionym zdarzeniu przyszłym kapitał zakładowy zostanie pokryty wierzytelnościami z tytułu pożyczek, mimo że wierzytelności nie zostaną wniesione do spółki w formie aportu. Dyrektor wskazał, że powszechnie przyjmuje się, że przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej może być wierzytelność, jaką w stosunku do spółki posiada wspólnik. Wniesienie takiej wierzytelności do spółki jest określane mianem konwersji wierzytelności na udziały (akcje). Konwersja wierzytelności na udziały oznacza jej zamianę na inne prawo majątkowe i nie jest wniesieniem wkładu w formie pieniężnej, które może zostać dokonane jedynie przez wpłatę pieniężną.

Dyrektor podkreślił, że nie można utożsamiać potrącenia wzajemnie wymagalnych wierzytelności spółki i wspólnika w ramach podwyższenia kapitału zakładowego z fizycznym uregulowaniem przez wspólnika przysługującej spółce wierzytelności z tytułu wkładu pieniężnego, do wniesienia którego jest on zobowiązany. Tym samym przy planowanym przez spółkę potrąceniu wierzytelności wspólnika wobec spółki z tytułu udzielonych jej pożyczek z wierzytelnością spółki z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego nie dojdzie do faktycznego przekazania środków na kapitał zakładowy spółki. Przy ustaleniu wartości kapitału zakładowego do celów wyliczenia wskaźnika proporcji zadłużenia spółki w stosunku do jej znaczących udziałowców, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 PDOPrU, z kapitału zakładowego spółki wyłączona powinna zatem zostać ta jego część, która pokryta została wierzytelnościami wspólnika z tytułu pożyczek.

Komentarz podatkowy

Komentowana interpretacja dotyczy problematyki dopuszczalności uwzględnienia w wartości kapitału zakładowego spółki dla celów przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji tej jego części, która została ­objęta w drodze wkładu pieniężnego uregulowanego przez umowne potrącenia wierzytelności spółki z tytułu należnej wpłaty na poczet udziałów z wierzytelnością wspólnika z tytułu udzielonej spółce pożyczki. Zgodnie z ograniczeniami wynikającymi z regulacji dotyczących tzw. cienkiej kapitalizacji, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez podmioty kwalifikowane, wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 PDOPrU, do których zaliczają się m.in. jej udziałowcy (akcjonariusze) posiadający co najmniej 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki w stosunku do tych podmiotów osiągnie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki – w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek. Wartość kapitału zakładowego określa się na podstawie [...]