Abstrakt

Z uzasadnienia:

W dniu 5.1.2005 r. wpłynął do US wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji co do sposobu i zakresu stosowania prawa podatkowego i udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1) czy spółka prawidłowo traktuje świadczoną usługę nabycia na własne ryzyko wierzytelności przeterminowanych od wierzyciela pierwotnego jako usługę zwolnioną z podatku od towarów i usług,

2) kiedy występuje moment uzyskania obrotu w rozumie­niu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i jak prawidłowo ustalić jego wysokość w przypadku świadczenia usług nabycia na własne ryzyko wierzy­telności przeterminowanych od wierzyciela pierwotnego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynikało, że spółka jako cesjonariusz, nabywa wierzytelności płacąc zbywcom – cedentom – cenę niższą od wartości ­wierzytelności, a następnie odzyskuje te wierzytelności od dłużników. Spółka dokonuje zakupu wierzytelności przeterminowanych (po upływie terminu zapłaty wynikającego z faktury sprzedaży) od wierzyciela pierwotnego płacąc za wierzytelność kwotę równą wartości zakupywanej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto, które stanowi jej potencjalne wynagrodzenie. Zapłata wierzycielowi następuje środkami własnymi podatnika z zachowaniem odpowiednio odroczonych terminów płatności. Zakupione wierzytelności ujmowane są przez spółkę jako własne aktywa, które następnie podlegają:

a) restrukturyzacji poprzez zawarcie umowy z dłużnikiem polegającej na ustaleniu harmonogramu płatności przewidującego rozłożenie płatności dokonywanych przez dłużnika w czasie i ich oprocentowanie za zgodą dłużnika lub

b) zamianie na inne wierzytelności (ograniczony zakres tego sposobu realizacji wierzytelności – głównie w przypadku braku środków pieniężnych u dłużnika) lub

c) zleceniu egzekucji sądowej lub pozasądowej zewnętrznej kancelarii (w przypadku rażącego braku realizacji warunków umowy restrukturyzacyjnej lub braku możliwości dokonania restrukturyzacji poprzez umowę) lub

d) dalszej sprzedaży (uboczny charakter tego sposobu realizacji wierzytelności).

Spółka stwierdziła we wniosku, że istotą świadczenia na rzecz wierzyciela pierwotnego usługi jest zdjęcie ze zbywcy ciężaru egzekucji długu i ryzyka niewypłacalności dłużnika. Do wniosku spółka załączyła informację z Urzędu Statystycznego, z której wynika, że obrót wierzytelnościami prowadzony na własny rachunek, nabywanie wierzytelności z zaangażowaniem własnych środków oraz przejęciem ryzyka wypłacalności dłużnika mieści się w grupowaniu PKWiU: 65.23.10-00.00 „Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane” (chodzi o Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z 6.4.2004 r. (Dz.U. Nr 89, poz. 844). Jednocześnie Urząd Statystyczny poinformował, że według wcześniejszej PKWiU wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z 18.3.1997 r. (Dz.U. Nr 42, poz. 264), mającej nadal zastosowanie dla celów podatkowych, ww. usługi mieszczą się w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 „Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej niesklasyfikowane”.

Dokonując interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie pierwszego z pytań spółki, postanowieniem z 5.4.2005 r. Naczelnik US uznał za nieprawidłowe stano­wisko przedstawione przez podatnika we wniosku, że ­opisane w nim usługi wykonywane na rzecz wierzycieli pierwotnych korzystają ze zwolnienia od podatku od ­towarów i usług na podstawie załącznika nr 4 do ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.).

Organ uznał, że z zakresu zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie załącznika nr 4 powołanej ustawy wyłączone zostały usługi ściągania długów oraz ­faktoringu – pkt 5, poz. 3 załącznika nr 4. Podlegają one opodatkowaniu 22% stawką podatku od towarów i usług na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zdaniem organu, opisane przez spółkę we wniosku usługi świadczone na rzecz wierzycieli pierwotnych po­legające na nabywaniu w drodze cesji wierzytelności na własne ryzyko, w celu ich windykacji w oparciu o zawartą umowę, w zakresie w jakim spółka podjęła czynności polegające na rzeczywistej windykacji należności stanowią właśnie usługi finansowe faktoringu lub ściągania długów opodatkowane podatkiem od towarów i usług w wysokości 22%. Jeżeli natomiast spółka dokona zbycia uprzednio nabytej, wymagalnej, niezapłaconej wierzytelności, to czynność ta jest usługą pośrednictwa finansowego korzystającą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Na powyższe postanowienie skarżąca spółka wniosła zażalenie, w którym zarzuciła naruszenie art. 29 i 41 VATU oraz art. 217 § 2 OrdPU. Spółka podtrzymała swoje sta­nowisko zawarte we wniosku stwierdzając, że świadczone usługi będące przedmiotem rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym postanowieniu nie są usługami faktoringu, ponieważ spółka nie wykonuje innych dodatkowych czynności na rzecz usługobiorców, charakterystycznych dla tych usług, np. doradztwa prawnego i finansowego, zarządzania aktywami finansowymi, prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zdaniem skarżącej, usługi te nie są także usługami ściągania długów, ponieważ spółka, wobec przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika, egzekwując świadczenie od dłużnika przyjmuje je wyłącznie we własnym imieniu, na własną odpowiedzialność i na własny rachunek. Nie wykonuje przy tym usługi ściągania długu na rzecz wierzyciela, gdyż stosunki wierzyciel pierwotny (cedent) a spółka (nabywca wierzytelności) są całkowicie wyabstrahowane od dalszych losów wierzytelności (uzależnionych od działań spółki). Sprowadzają się one jedynie do bezwarunkowego nabycia wierzytelności za określoną cenę. Ponadto, nie można, zdaniem spółki, zgodzić się ze stanowiskiem organu, że dalsze działania spółki po nabyciu wierzytelności, tzn. egzekucja lub sprzedaż determinują skutki podatkowe transakcji między zbywcą – wierzycielem pierwotnym a spółkę. W zażaleniu skarżąca spółka powołała się na Konwencję Ottawską z 1988 r., piśmiennictwo podatkowe oraz klasyfikacje sta­tystyczne uzyskane z Urzędu Statystycznego w Łodzi ­wskazujące, że czynności wykonywane przez spółkę nie są czynnościami wyłączonymi ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Ponadto, skarżąca podniosła, że organ nie uzasadnił w postanowieniu, dlaczego usługi świadczone przez spółkę należy uznać za faktoring lub ściąganie długów. Poza tym, organ nie wskazał jednoznacznie, czy wykonywane przez spółkę czynności należy uznać za usługi faktoringu, czy też za usługi ściągania długów. Niewątpliwie są to bowiem dwie różne usługi, mimo że wywołują tożsame skutki podatkowe w zakresie stawki podatku VAT. Brak precyzyjnego wskazania jakiego rodzaju jest to usług utrudnia podatnikowi zwalczanie stanowiska organu.

Decyzją z 15.2.2006 r. Dyrektor IS w Łodzi zmienił postanowienie Naczelnika US uznając jednocześnie stanowisko skarżącej spółki zawarte w zażaleniu za nie­prawidłowe. Dyrektor IS stwierdził, że organ I instancji niezasadnie uznał, że usługi świadczone przez spółkę na rzecz wierzycieli pierwotnych polegające na nabywaniu w drodze cesji wierzytelności na własne ryzyko w celu ich windykacji w oparciu o zawartą umowę w zakresie, w jakim spółka podjęła czynności polegające na rzeczywistej windykacji należności stanowią usługi faktoringu. Natomiast w stosunku do pozostałych zarzutów zawartych w zażaleniu, ­organ odwoławczy odmówił zmiany posta­nowienia Naczelnika US. Stwierdził, że czynności wykonywane przez podatnika mieszczą się, co do zasady, w pojęciu usług ściągania długów i podlegają tym samym wyłączeniu ze zwolnienia od podatku VAT. W konsekwencji zatem, w każdym wypadku, gdy celem działania usługodawcy jest ­prze­jęcie wierzytelności innego podmiotu w celu jej wy­egzekwowania (ściągnięcia długu) – usługę tę należy opodatkować stawką 22%, także wtedy gdy środkiem do tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika). Natomiast wówczas, gdy celem podatnika nabywającego cudzą wierzytelność nie jest ściągnięcie długu, a np. dalsza odsprzedaż wierzytel­ności, usługa taka ­korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 43 ust. 1 VATU w zw. z zał. nr 4 do tej ustawy.

W odwołaniu od powyższej decyzji spółka wniosła o jej zmianę w części dotyczącej uznania przez organ I instancji usług przez nią świadczonych za usługi ściągania długów oraz zarzuciła naruszenie art. 43 ust. 1 pkt 1 w zw. z załącznikiem nr 4 do VATU, podtrzymując sta­nowisko wyrażone we wniosku o interpretację, jak i w zażaleniu.

Po rozpatrzeniu niniejszego odwołania Dyrektor IS w Łodzi utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję uznając, iż brak jest podstaw do podzielenia wyrażonych w odwołaniu przez skarżącą spółkę poglądów.

Na powyższą decyzję spółka wniosła skargę do WSA w Łodzi wnosząc o jej uchylenie w całości i ponownie zarzucając naruszenie art. 43 ust. 1 pkt 1 oraz załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor IS ­podzielił argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i wniósł o jej oddalenie.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem skargi, a tym samym przedmiotem kontroli WSA jest prawidłowość udzielenia podatnikowi pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku podatnika. W sprawie istotne jest to, że pisemna interpretacja sporządzona w formie postanowienia przez Naczelnika US została częściowo zmieniona przez Dyrektora IS. Zmiana polegała na tym, że Dyrektor IS podzielił stanowisko podatnika, że usługi opisane we wniosku nie są usługami faktoringu. jednakże Dyrektor IS nie uznał w całości stanowiska podatnika za prawidłowe. Ocenił bowiem, odmiennie niż podatnik, że przedmiotowe usługi są usługami ściągania długów, a tym samym są wyłączone z usług zwolnionych od podatku VAT. Wobec powyższego obecnie, na etapie postępowania sądowego, przedmiotem sporu jest to, czy przedmiotowe usługi są usługami ściągania długów. Poza zakresem rozważań sądu jest więc kwestia, czy opisane we wniosku czynności mogą być kwalifikowane jako faktoring. Sąd ocenia bowiem interpretację dokonaną przez organ, ocenia stanowisko organu.

Zgodnie z [...]