Abstrakt

Stan faktyczny

Pracownik spółki uległ wypadkowi przy pracy, w wyniku którego doznał obrażeń powodujących trwałą niezdolność do pracy. Pracownik otrzymał z ZUS jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy oraz wystąpił z powództwem przeciwko spółce o zasądzenie na jego rzecz zadośćuczynienia, odszkodowania oraz renty. Sąd uwzględnił częściowo powództwo pracownika i zasądził na jego rzecz dochodzone przez niego roszczenia. Spółka wystąpiła z wnioskiem o interpretację indywidualną, w której zapytała, czy ponoszone przez nią wydatki w postaci wypłaty odszkodowania, zadośćuczynienia i renty, a także kosztów sądowych oraz zastępstwa procesowego stanowią koszty uzyskania przychodów.

W ocenie spółki przedmiotowe wydatki kwalifikują się do kosztów podatkowych, gdyż nie są objęte wyłączeniem wynikającym z art. 16 ust. 1 pkt 16 PDOPrU, które dotyczy jedynie jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra. Zasądzone wyrokiem sądu roszczenia wynikają z przepisów KC, a ich wysokość nie jest uregulowana przepisami prawa. W odniesieniu do kosztów zastępstwa procesowego oraz kosztów sądowych spółka wskazała, że stanowią one koszty podatkowe, gdyż ich poniesienie miało na celu zabezpieczenie jej interesów majątkowych polegających na jak najwęższym uwzględnieniu dochodzonych przez byłego pracownika roszczeń.

Dyrektor IS w Bydgoszczy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Zdaniem organu, art. 16 ust. 1 pkt 16 PDOPrU odnosi się jedynie do jednorazowego odszko­dowania należnego pracownikowi na podstawie przepisów ustawy z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych¹, w której określono rodzaje i zasady przyznawania jednorazowych świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Jednocześnie w przypadku gdy wypadek przy pracy stanowi czyn niedozwolony w rozumieniu art. 415 KC, pracownik jest uprawniony do dochodzenia od pracodawcy świadczeń uzupełniających w postaci odszkodowania za poniesione szkody oraz zadośćuczynienia z tytułu doznanej krzywdy. Dopuszczalność zaliczenia zasądzonego przez sąd odszkodowania oraz zadośćuczynienia z tytułu wypadku przy pracy do kosztów uzyskania przychodu uzależniona jest od spełnienia przez te wydatki wymogów określonych w art. 15 PDOPrU. Dyrektor IS w Bydgoszczy wskazał, że nie każdy wydatek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą jest wydatkiem poniesionym w celu uzyskania przychodu lub zachowania (zabezpieczenia) źródła przychodu. Wydatki spółki z tytułu zasądzonego przez sąd zadośćuczynienia, odszkodowania oraz renty wiążą się co prawda pośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą, jednakże brak jest związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wypłatą tych świadczeń a uzyskanym przez spółkę przychodem. Organ uznał, że celem zapłaty zadośćuczynienia, odszkodowania i renty nie jest uzyskanie przychodu, lecz zwolnienie się pracodawcy ze zobowiązania będącego następstwem szkody wyrządzonej poszkodowanemu pracownikowi. W związku z powyższym przedmiotowe wydatki nie stanowią kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 PDOPrU.

W odniesieniu do kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego Dyrektor IS w Bydgoszczy podkreślił, że wydatki stanowiące koszty uzyskania przychodu muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania podatnika, a nie skutkiem jego zaniedbań bądź też braku staranności. W przypadku kosztów prowadzenia sporów sądowych w sprawach pracowniczych, których celem jest zwolnienie się pracodawcy z ciążącego zobowiązania, nie pozostają one w związku z uzyskanymi przychodami i nie mają na celu zachowania bądź też zabezpieczenia źródła przychodów. W konsekwencji również wydatki związane z przeprowadzonym przez spółkę postępowaniem sądowym nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodu.

Komentarz podatkowy

Komentowana interpretacja dotyczy wydatków ponoszonych przez podatników będących pracodawcami w związku z wypadkami przy pracy, którym ulegają ich pracownicy. Zgodnie z definicją wypadku przy pracy zawartą w art. 3 ust. 3 UpezpSpołU wypadkiem przy pracy jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Jednocześnie [...]