Abstrakt

W artykule omówiono zmiany dotyczące wykonywania zawodu doradcy podatkowego wprowadzone w 2010 r., w szczególności prawo do uwierzytelniania dokumentów, roz­szerzenie zakresu przedmiotowego czynności doradztwa podatkowego, rozszerzenie form wykonywania zawodu.

Wprowadzenie

Celem artykułu jest przybliżenie Czytelnikowi zakresu podstawowych zmian dotyczących wykonywania zawodu doradcy podatkowego po zmianach do ustawy z 5.7.2006 r. o doradztwie podatkowym¹ (dalej: DorPodU), jakie na­stąpiły w 2010 r. Omówienie szczegółowe całości nowych zapisów ustawowych nie mieści się w ramach założonej objętości artykułu. Można tylko wspomnieć, że pozostałe zmiany dotyczą m.in. funkcjonowania Państwowej Komisji Egzaminacyjnej ds. Doradztwa Podatkowego oraz przekazania Krajowej Radzie Doradców Podatkowych kompetencji do prowadzenia rejestru osób prawnych uprawnionych do wykonywania doradztwa podatkowego.

W pierwszej kolejności od dnia 1.1.2010 r. weszły w życie zmiany wynikające z uchwalonej 23.10.2009 r. ustawy o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów (Dz.U. Nr 216, poz. 1676), następnie, wskutek wejścia w życie od 10.4.2010 r. ustawy z 4.3.2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 47, poz. 278), nastąpiła zmiana art. 27 DorPodU, dotycząca form wykonywania zawodu. Obecnie od dnia 7.8.2010 r. wejdzie w życie zmiana najbardziej obszerna wprowadzona ustawą z 10.6.2010 r. o zmianie ustawy o doradztwie podatkowym oraz niektórych innych ustaw, podpisanej 23.6.2010 r. Ustawa wejdzie w życie w terminie 30 dni od dnia publikacji (Dz.U. Nr 122, poz. 826).

Prawo do uwierzytelniania dokumentów

Ustawa o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów zmieniła nie tylko ustawę o doradztwie podatkowym poprzez dodanie ust. 4 w art. 41, ale również wprowadziła stosowne regulacje w art. 33 § 3 oraz art. 76a § 2 i 3 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: KPA), w art. 137 § 3 oraz art. 194a § 2 i 3 Ordynacji podatkowej (dalej: OrdPU) oraz w art. 37 § 1 oraz art. 48 § 3 i 4 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: PostSądAdmU). Doradcy podatkowi mają od 1.1.2010 r. prawo do uwierzytelniania dokumentów zarówno w postępowaniu podatkowym prowadzonym w trybie OrdPU, jak i w postępowaniach prowadzonych w trybie przepisów KPA. Dopełnieniem tych regulacji jest prawo do uwierzytelniania dokumentów przez doradców podatkowych w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 48 § 3 PostSądAdmU zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym. Artykuł 48 § 4 określa natomiast, że zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub doradcą podatkowym ma charakter dokumentu urzędowego.

Wydaje się, że po wprowadzeniu wyżej wymienionych zmian status doradców podatkowych, jako osób wykonujących zawód zaufania publicznego, nie powinien już budzić żadnych wątpliwości.

Przy okazji wprowadzania zmian do OrdPU pojawiły się wątpliwości co do możliwości uwierzytelniania dokumentów przez doradców podatkowych, adwokatów i radców prawnych podczas czynności sprawdzających (zob. artykuł w Rzeczpospolitej z 18.3.2010 r.: Doradca nie zawsze poświadczy za zgodność z oryginałem). Jednak moim zdaniem tezy artykułu są błędne. Jakkolwiek oczywiste jest, że z punktu widzenia wykładni systemowej ustawodawca nie ustrzegł się błędu polegającego na braku odesłania w Dziale V OrdPU do przepisu art. 194a tej ustawy, to cel wprowadzenia nowych uregulowań jest jednoznaczny. Świadczy o tym ich zakres – zmiany wprowadzono jedną ustawą zarówno w przepisach KPA, OrdPU, jak i w przepisach regulujących postępowanie przed sądami administracyjnymi. Ustawodawca miał na celu uregulowanie kwestii związanych z uwierzytelnianiem dokumentów w sposób kompletny, zupełny, co wydaje się bezsporne. Opierając się zatem na wykładni funkcjonalnej oraz stosując wnioskowanie a fortiori, dochodzimy do konkluzji, że skoro w postępowaniu podatkowym, a nawet sądowym, istnieje możliwość uwierzytelniania dokumentów przez adwokata, radcę prawnego lub doradcę podatkowego występujących w sprawie w charakterze pełnomocnika, to możliwość ta istnieje również w trakcie czynności sprawdzających, stanowiących tylko wstęp do ewentualnej kontroli podatkowej czy postępowania podatkowego.

Rozszerzenie zakresu przedmiotowego czynności doradztwa podatkowego

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 1 ­DorPodU czynności doradztwa podatkowego będą obej­mować m.in. udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami. Zmianę art. 2 ust. 1 ­DorPodU należy czytać łącznie ze zmianą art. 41 DorPodU, gdzie zapisano poszerzone o sprawy celne i egzekucyjne uprawnienia doradców podatkowych do występowania przed organami administracji publicznej i przed sądami administracyjnymi. O ile prawo doradców podatkowych do występowania w charakterze pełnomocników w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym, na które służy zażalenie, zostało zaakceptowane w poprzednim stanie prawnym przez orzecznictwo (zob. uchwała NSA z 29.6.2009 r., I FPS 1/09, publ. CBOSA), o tyle sądy administracyjne konsekwentnie uznawały, że doradcy podatkowi nie są uprawnieni do występowania w charakterze pełnomocnika w postępowaniu przed sądami administracyjnymi w spra­wach celnych (zob. postanowienie NSA z 24.4.2008 r., I GZ 121/08, publ. CBOSA). Rozszerzenie zakresu czynności doradztwa podatkowego o sprawy związane z obowiązkami celnymi oraz egzekucją administracyjną zostało powiązane z równoczesną zmianą art. 175 § 3 pkt 1 PostSądAdmU, gdzie również poszerzono zakres spraw, w których skargę kasacyjną może sporządzić doradca podatkowy, o sprawy obowiązków celnych i egzekucji administracyjnej związanej z obowiązkami podatkowymi i celnymi.

Istotną zmianą jest włączenie [...]