Abstrakt

Stan faktyczny

Podatnik (osoba fizyczna) był wspólnikiem spółki jawnej, która prowadziła działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług turystycznych oraz hotelowych. W 2008 r. spółka jawna zaciągnęła w banku kredyt inwestycyjny w kwocie 15 650 000 zł z przeznaczeniem na sfinansowanie zakupu 50% udziałów w spółce z o.o., która była właścicielem hotelu. Na mocy umowy kredytu spółka zobowiązana była do zapłaty jednorazowej prowizji przygotowawczej w wysokości 1% wartości kredytu oraz odsetek obliczonych na podstawie zmiennej stopy procentowej. Odsetki naliczane były w okresach miesięcznych od dnia wykorzystania kredytu do dnia poprzedzającego dzień spłaty. Rozpoczęcie spłaty kredytu wraz z odsetkami nastąpiło w październiku 2008 r.

Podatnik wystąpił do DIS w Katowicach z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w celu wyjaśnienia, czy prowizja przygotowawcza za udzielenie kredytu oraz odsetki od kredytu inwestycyjnego zaciągniętego przez spółkę jawną w banku i przeznaczonego na zakup udziałów w spółce z o.o. stanowią koszty uzyskania przychodu wspólnika spółki jawnej w momencie ich faktycznej zapłaty. W ocenie wnioskodawcy, w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego istotne jest rozdzielenie pojęcia wydatków na nabycie (objęcie) udziałów od kosztów związanych z funkcjonowaniem źródła przychodu. Prowizji przygotowawczej oraz odsetek od kredytu zaciągniętego w celu zakupu udziałów w spółce nie można uznać za wydatki poniesione na nabycie udziałów, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 38 PDOFizU, przepis ten dotyczy bowiem jedynie ceny nabycia udziałów, opłat notarialnych, czy podatku od czynności cywilnoprawnych, a więc wydatków, które mają bezpośredni związek z nabyciem, nie zaś wydatków pośrednich obejmujących m.in. prowizję przygotowawczą oraz odsetki. Tego rodzaju wydatków nie należy utożsamiać z bezpośrednimi wydatkami na objęcie lub nabycie udziałów. Stanowią one zatem koszty uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty lub kapitalizacji.

Organ podatkowy nie podzielił stanowiska podatnika, wskazując, że wydatki na nabycie udziałów z spółce mającej osobowość prawną, stają się kosztem dopiero w momencie zbycia udziałów. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 38 PDOFizU, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych.

W ocenie organu wbrew twierdzeniom wnioskodawcy ustawodawca nie zawęził możliwości zastosowania przedmiotowego przepisu jedynie do wydatków bezpośrednio związanych z nabyciem udziałów, takich jak np. cena nabycia udziałów, opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych, które mają bezpośredni związek z zakupem dokonanym od innego podmiotu. Artykuł 23 ust. 1 pkt 38 PDOFizU powinien zatem znajdować zastosowanie do każdego wydatku na nabycie albo związanego z nabyciem udziałów lub akcji w spółce kapitałowej, w tym do prowizji i odsetek od kredytu zaciągniętego na ich ­zakup.

Do „wydatków na nabycie udziałów” należy więc zaliczyć wydatki bezpośrednio przypisane dokonkretnej transakcji, a więc wydatki, bez których nie byłoby możliwe ich nabycie, jak również wydatki będące konsekwencją zawarcia tej transakcji.

Dyrektor IS w Katowicach wskazał ponadto, że powyższe wydatki jako nierozerwalnie związane z zaciągniętym kredytem inwestycyjnym stanowią koszt uzyskania przychodu ze źródła – kapitały pieniężne, nie zaś pozarolnicza działalność gospodarcza. Przedmiotem działalności spółki jawnej, w której wspólnikiem był wnioskodawca, nie jest bowiem obrót udziałami w spółkach mających osobowość prawną, a więc koszty uzyskania przychodu, tj. prowizja iodsetki od kredytu zaciągniętego na nabycie udziałów, nie mogą być rozliczane w ramach źródła przychodów w postaci działalności gospodarczej. Wydatki te nie mogą być również rozliczane, przy ustalaniu dochodu z dywidend iinnych przychodów z tytułu udziału wzyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni, októrych mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 PDOFizU. Podstawą opodatkowania w takim przypadku jest bowiem przychód, anie dochód.

Komentarz podatkowy

Interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Katowicach dotyczy dwóch doniosłych dla praktyki kwestii. Po pierwsze, organ podatkowy odniósł się w niej do problematyki momentu zaliczenia odsetek od kredytu (pożyczki) na zakup udziałów w spółce z o.o. do kosztów uzyskania przychodów. Po drugie, interpretacja rozstrzyga o klasyfikacji poniesionego wydatku do określonego źródła przychodów. Rozważając przedstawione zagadnienia, Dyrektor IS w Katowicach uznał, że odsetki od kredytu stanowią „wydatki na nabycie udziałów”, a w konsekwencji powinny zostać rozpoznane jako koszt podatkowy w momencie zbycia udziałów i przyporządkował je do przychodów ze źródła – kapitały pieniężne. Zaproponowana przez organ podatkowy wykładnia obu wskazanych powyżej kwestii budzi jednak istotne wątpliwości interpretacyjne.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 PDOFizU nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną, wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji). W świetle powyższego przepisu oraz zawierającego analogiczną regulację art. 16 ust. 1 pkt 8 PDOPrU pojawia się pytanie o ich zakres przedmiotowy, a więc o to, jakie wydatki mogą być uznane za „wydatki na objęcie lub nabycie”. Możliwe wydają się dwie interpretacje. Z jednej strony można przyjąć [...]