Abstrakt

Stan faktyczny

Spółka z siedzibą w Holandii zamierzała objąć certyfikaty inwestycyjne polskiego funduszu inwestycyjnego zamkniętego w zamian za wpłatę w postaci udziałów lub akcji w polskich spółkach kapitałowych. Wnioskodawca wystąpił do organu podatkowego o potwierdzenie, czy planowana transakcja podlega opodatkowaniu PCC, a jeżeli odpowiedź na to pytanie byłaby pozytywna, to czy czynności te będą wyłączone z opodatkowania PCC na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b) PCCU.

We wniosku spółka wskazała, że jej zdaniem przedmiotowa transakcja nie stanowi czynności cywilnoprawnej podlegającej opodatkowaniu PCC na podstawie art. 1 ust. 1 PCCU. Katalog czynności podlegających opodatkowaniu PCC jest bowiem katalogiem zamkniętym, co oznacza, że dokonanie czynności niewymienionej w art. 1 ust. 1 PCCU nie wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego w zakresie PCC. Czynność objęcia certyfikatów inwestycyjnych w zamian za wpłatę w postaci udziałów lub akcji w polskich spółkach kapitałowych nie została odrębnie wymieniona w katalogu czynności w art. 1 ust. 1 PCCU. Tym samym, w celu ustalenia, czy podlega ona opodatkowaniu PCC, należy określić, czy może być zaklasyfikowana, jako jedna z czynności wskazanych w tym przepisie, w szczególności jako umowa sprzedaży.

Spółka wskazała, że z reguły wpłaty do funduszu inwestycyjnego dokonywane są w formie pieniężnej. Artykuł 7 ust. 2 FInwU¹ dopuszcza jednak odstępstwo od powyższej zasady, przewidując, że jako wpłaty na objęcie certyfikatów inwestycyjnych do funduszu mogą być wniesione papiery wartościowe (np. akcje) lub udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, jeżeli ustawa oraz statut funduszu tak stanowią. W ocenie wnioskodawcy, fakt odrębnego uregulowania przedmiotowej transakcji w FInwU podkreśla jej specyficzny charakter prawny, w związku z czym czynność ta nie może być utożsamiana z żadną z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 PCCU. W szczególności planowana transakcja nie może być zaklasyfikowana, ani jako uregulowane w przepisach KC umowa sprzedaży lub umowa zamiany ani też jako umowa spółki lub jej zmiana, tym bardziej że definicja spółki zawarta w art. 1a pkt 1 i 2 PCCU odnosi się wyłącznie do spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjnej lub europejskiej i nie obejmuje swoim zakresem funduszu inwestycyjnego będącego – zgodnie z art. 3 ust. 1 FInwU – specyficzną osobą prawną. W konsekwencji czynność objęcia certyfikatów inwestycyjnych w zamiana za wpłatę w postaci własności udziałów lub akcji w polskich spółkach kapitałowych należy zaklasyfikować, jako specyficzną czynność niestanowiącą żadnej z czynności określonej w art. 1 ust. 1 PCCU. Spółka wskazała ponadto, że prezentowane przez nią stanowisko zostało potwierdzone w postanowieniu Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego US z 17.7.2007 r., w którym stwierdzono, że transakcja przeniesienia praw do akcji (udziałów) przenosi własność omawianych akcji (udziałów) lub obligacji, przy czym jednocześnie stanowi element transakcji nabycia jednostek uczestnictwa. Czynność ta stanowi specyficzną formę przeniesienia praw do akcji (udziałów), która nie znajduje swojej definicji w innych
ustawach².

Na wypadek gdyby organ podatkowy nie podzielił powyższego stanowiska, wnioskodawca podniósł, że planowana czynność podlegać będzie wyłączeniu z opodatkowania PCC na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b) PCCU jako podlegająca opodatkowaniu VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 VATU zwalnia się z VAT między innymi usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych. W myśl natomiast art. 43 ust. 8 VATU, przez zarządzanie rozumie się m.in. dystrybucję tytułów uczestnictwa, a więc w szczególności certyfikatów inwestycyjnych. Transakcja wyemitowania przez fundusz certyfikatów, które będą objęte w zamian za udziały lub akcje w spółkach kapitałowych, będzie zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 VATU. W konsekwencji przedmiotowa czynność nie będzie mogła podlegać opodatkowaniu PCC.

Dyrektor IS w Warszawie zgodził się ze spółką, że czynność objęcia certyfikatów inwestycyjnych w zamian za wpłatę w postaci własności udziałów lub akcji w polskich spółkach kapitałowych nie podlega opodatkowaniu PCC. Organ podkreślił, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu PCCU. Objęcie certyfikatów inwestycyjnych w zamian za wpłatę w postaci wniesienia do funduszu przez obejmujących certyfikaty udziałów lub akcji w spółkach kapitałowych nie należy do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 PCCU i tym samym nie podlegają opodatkowaniu. W szczególności czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży wymienionej w przedmiotowym przepisie. Tym samym przedstawiona transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu PCC. W związku z powyższym bezprzedmiotowe stało się rozpatrywanie, czy planowana transakcja będzie podlegała wyłączeniu z opodatkowania PCC na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b) PCCU.

Organ zaznaczył jednocześnie, że ustawowe wyliczenie czynności podlegających opodatkowaniu PCC zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu PCC decyduje jej treść, nie zaś nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w PCC, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Komentarz podatkowy

Komentowana interpretacja dotyczy problematyki konsekwencji podatkowych przenoszenia składników majątkowych w postaci udziałów (akcji) w spółce kapitałowej do funduszu inwestycyjnego. Jak pokazuje praktyka gospodarcza, przedmiotowe zagadnienie posiada coraz większe znaczenie dla podatników³, co wynika przede wszystkim z możliwości optymalizacyjnych, jakie wiążą się z wykorzystaniem funduszy inwestycyjnych w strukturach biznesowych⁴. Wydaje się, iż taki cel miała planowana transakcja, na co może wskazywać okoliczność, że certyfikaty inwestycyjne w polskim funduszu inwestycyjnym zamkniętym miała objąć spółka holenderska.

Na wstępie należy podkreślić, że stanowisko Dyrektora IS w Warszawie [...]