Abstrakt

Stan faktyczny

Spółka planowała wypłatę dywidendy, na którą miały zostać przeznaczone środki z kapitału zapasowego utworzonego z zysku z lat poprzednich. Zgodnie z postanowieniami umowy spółki, dywidenda mogła zostać wypłacona bądź to w formie pieniężnej, bądź to w formie rzeczowej. W związku z potrzebą zapewnienia płynności finansowej wspólnicy zamierzali dokonać wypłaty dywidendy w formie rzeczowej stanowiącej substytut świadczenia pieniężnego. Planowano, że spółka przeniesie na wspólników prawo własności części nieruchomości, której rynkowa wartość odpowiadałaby kwocie zysku przeznaczonej do wypłaty w formie dywidendy.

Spółka wystąpiła do organu podatkowego z wnioskiem o potwierdzenie, że wypłata dywidendy rzeczowej nie spowoduje powstania dla spółki przychodu w PDOPr. W ocenie podatnika uregulowanie zobowiązania z tytułu wypłaty dywidendy jest dla spółki wykonującej to zobowiązanie podatkowo neutralne, nie powoduje bowiem ani powstania przychodu podatkowego ani nie uprawnia do rozpoznania kosztu uzyskania przychodów. Spółka wskazała, że wypłata dywidendy rzeczowej nie prowadzi do przyrostu majątku spółki, zdarzenie to nie wiąże się dla spółki z jakimkolwiek przysporzeniem, gdyż spółka nie otrzymuje od wspólników jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Ponadto w wyniku wypłaty dywidendy w formie rzeczowej nie wzrośnie wartość rynkowa pozostałych aktywów spółki, zmianie ulegnie jedynie ich rodzaj.

Zdaniem podatnika do planowanej transakcji nie znajduje także zastosowania art. 14 ust. 1 PDOPrU. Wypłata dywidendy nie stanowi bowiem odpłatnego zbycia praw. Ponadto spółka wskazała, że w art. 14 ust. 1 ­PDOPrU mowa jest o cenie określonej w umowie, natomiast przy wypłacie dywidendy w formie rzeczowej nie dochodzi do określenia jakiejkolwiek ceny.

Dyrektor IS w Katowicach uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe.

Organ podkreślił, że na gruncie KSH dopuszczalna jest wypłata dywidendy zarówno w formie pieniężnej, jak i niepieniężnej. Podjęcie decyzji w zakresie wypłaty dywidendy niepieniężnej może być podyktowane różnymi względami, np. brakiem gotówki na wypłatę dywidendy. Spółka może także za bardziej racjonalne z ekonomicznego punktu widzenia uznać przekazanie określonych składników swoich aktywów udziałowcowi uprawnionemu do dywidendy niż ich zbycie, a dopiero następnie wypłatę dywidendy w formie pieniężnej.

W przypadku podjęcia uchwały o podziale zysku i wypłacie dywidendy w formie niepieniężnej, spółka będzie zobowiązana do zaspokojenia roszczeń udziałowców o wypłatę dywidendy. Przeniesienie przez spółkę prawa własności nieruchomości będzie prowadzić do wygaśnięcia istniejącego zobowiązania. W ten sposób spółka jako dłużnik zwolni się z długu, a prawo własności nieruchomości będzie przysługiwało wspólnikom. Takie zdarzenie będzie prowadzić do powstania po stronie spółki przychodu na podstawie art. 12 ust. 1 PDOPrU. Przeniesienie prawa własności w drodze wypłaty dywidendy w postaci niepieniężnej należy bowiem traktować na gruncie PDOPrU na równi ze zbyciem tego prawa. Z punktu widzenia konsekwencji podatkowych sytuacja jest bowiem taka sama jak wtedy, gdy podatnik dokonuje odpłatnego zbycia nieruchomości, osiągając z tego tytułu przychód podatkowy.

W ocenie organu uznanie, że przeniesienie w drodze wypłaty dywidendy prawa własności nieruchomości należy traktować na równi z wypłatą dywidendy w gotówce spowodowałoby nierówne traktowanie podatników. Podatnik, który najpierw dokonuje sprzedaży nieruchomości, a następnie reguluje swoje zobowiązania z tytułu dywidendy w formie pieniężnej, byłby bowiem opodatkowany PDOPr, natomiast podatnik, który przeniósł własność nieruchomości tytułem dywidendy, nie osiągnąłby żadnego przychodu. W konsekwencji, zdaniem Dyrektora IS, spółka powinna rozpoznać przychód podatkowy w związku z odpłatnym zbyciem prawa własności części nieruchomości w wysokości wartości dywidendy przeznaczonej do wypłaty. Wartość dywidendy powinna jednocześnie odpowiadać wartości rynkowej zbywanej nieruchomości.

Komentarz podatkowy

Prawo do udziału w zyskach spółki kapitałowej jest jednym z podstawowych praw majątkowych wynikających z udziałów lub akcji. Z chwilą podjęcia przez zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie uchwały o podziale zysku i wypłacie dywidendy abstrakcyjne prawo do udziału w zysku ulega konkretyzacji, czego wynikiem jest powstanie roszczenia udziałowców względem spółki. W ujęciu cywilnoprawnym obowiązek wypłaty dywidendy jest zobowiązaniem jednostronnym, wynikającym z przepisów ustawowych, umowy lub statutu spółki oraz uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia. Świadczeniu spółki jako dłużnika nie towarzyszy bowiem żadne świadczenie wzajemne wierzycieli, którymi są udziałowcy.

W doktrynie prawa handlowego zgodnie przyjmuje się, że choć dywidenda stanowi, co do zasady, świadczenie pieniężne, to na gruncie [...]