Monitor Podatkowy

nr 1/2010

Pojęcie majątku nieruchomego na gruncie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Anna Pęczyk-Tofel
Autorka jest aplikantką radcowską w Warszawie, doktorantką w zakresie prawa podatkowego na Uniwersytecie Warszawskim.
Marcin Stanisław Tofel
Autor jest aplikantem radcowskim w Warszawie, doktorantem w zakresie prawa handlowego na Uniwersytecie Warszawskim, prawnikiem w Kancelarii Prawniczej SALANS
Abstrakt

Interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Warszawie z 18.9.2009 r., IPPB5/423-397/09-2/PS

Z prawno-cywilistycznego punktu widzenia, ani części budowlanych elektrowni wiatrowej, a więc masztu i wieży, ani zespołu elektryczno-wiatrowego nie można uznać za nieruchomość – zarówno w przypadku gdy budowa elektrowni wiatrowej została zakończona, jak i gdy jest ona w toku, gdyż nie zaliczają się one do gruntów ani do budynków.

Nawet gdyby zakwalifikować jako nieruchomości części budowlane elektrowni wiatrowej, stanowiące budowle w rozumieniu polskiego prawa budowlanego, to jeżeli ich wartość nie przekroczy 50% wartości księgowej netto wszystkich aktywów spółki, to sprzedaż udziałów w tej spółce należących do duńskiego rezydenta podatkowego nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce.

Stan faktyczny

Spółka duńska była akcjonariuszem w polskiej spółce akcyjnej. W związku z zamiarem uproszczenia struktury grupy planowana była likwidacja spółki akcyjnej, a cały majątek polskiej spółki, w tym między innymi udziały w trzech polskich spółkach z o.o., miał zostać przekazany na rzecz duńskiej spółki. W konsekwencji spółka duńska miała stać się bezpośrednim udziałowcem w trzech polskich spółkach z o.o. i rozważała dokonanie sprzedaży posiadanych udziałów.

Spółki z o.o., w których udziały miały zostać zbyte przez podmiot duński, zostały utworzone w celu budowy tzw. farm wiatrowych składających się przede wszystkim z elektrowni wiatrowych. Elektrownie wiatrowe zostały wybudowane albo znajdowały się w trakcie budowy na gruntach dzierżawionych przez spółki. W skład wybudowanych elektrowni wiatrowych wchodziły następujące środki trwałe:

1) zespół elektryczno-wiatrowy (turbina),

2) wieża,

3) fundament.

Jak wskazano we wniosku, elektrownia wiatrowa jest skonstruowana w ten sposób, że stalowa wieża jest na stałe przymocowana do fundamentu, który jest trwale związany z gruntem, a na niej umiejscowione jest urządzenie przekształcające energię wiatru w energię elektryczną – turbina wiatrowa. Głównym elementem turbiny wiatrowej jest wirnik, dzięki któremu dokonywana jest konwersja energii wiatru na energię mechaniczną, przekształcaną następnie za pomocą generatora w energię elektryczną.

W przypadku gdy budowa elektrowni wiatrowej została zakończona, spółki z o.o. zaliczały fundament i wieżę elektrowni wiatrowej do „budynków i obiektów inżynierii lądowej i wodnej”, natomiast zespół elektryczno-wiatrowy (turbina) był klasyfikowany jako „urządzenie techniczne i maszyna”. Co zarazem istotne, wartość bilansowa turbiny stanowiła przeważającą część wartości aktywów w spółkach z o.o. Natomiast jeżeli budowa elektrowni wiatrowej nie została zakończona, spółki ­wykazywały turbinę w bilansie jako „środek trwały w budowie” oraz „zaliczki na środek trwały w budowie”, przy czym także w tym wypadku wartość bilansowa turbiny stanowiła przeważającą część wartości księgowej wszystkich aktywów spółki ­zależnej.

Ponadto, w interpretacji indywidualnej z 3.06.2008 r. wydanej na rzecz jednej ze spółek z o.o. Dyrektor IS w Bydgoszczy wskazał, iż skoro turbina jako „zespół elektryczno-wiatrowy”oraz wieża i podstawa jako „budowla innych elektrowni” zostały odrębnie wyszczególnione w Klasyfikacji Środków Trwałych, to także dla celów amortyzacji podatkowej powinny być traktowane jako odrębne środki trwałe1.

Na gruncie powyższego zdarzenia przyszłego spółka duńska wystąpiła z wnioskiem o interpretację indywidualną, w którym zapytała, czy sprzedaż przez nią udziałów w polskich spółkach zależnych będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce, jeżeli wartość księgowa majątku każdej ze spółek zależnych składa się w przeważającej części z elektrowni wiatrowych. Zdaniem wnioskodawcy, planowana transakcja sprzedaży udziałów w polskich spółkach z o.o. nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce, gdyż posiadany przez nie majątek w postaci elektrowni wiatrowych nie stanowi majątku nieruchomego. W konsekwencji nie znajduje zastosowania art. 13 ust. 5 Konwencji między Rzeczpospolitą Polską a Królestwem Danii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku z 6.12.2001 r.2. Na poparcie swojego stanowiska spółka duńska powołała następujące argumenty.

Po pierwsze, z definicji nieruchomości zawartej w art. 46 § 1 KC wynika, że na gruncie polskiego prawa cywilnego nieruchomościami są jedynie grunty oraz budynki trwale z gruntem związane. Natomiast inne urządzenia trwale z gruntem związane należące do części składowych gruntu nie stanowią odrębnych nieruchomości. W konsekwencji z prawno-cywilistycznego punktu widzenia ani części budowlanych elektrowni wiatrowej, ani zespołu elektryczno-wiatrowego nie można uznać za nieruchomość, gdyż nie stanowią one gruntów ani budynków. Elektrownie wiatrowe, a w szczególności turbiny, stanowią zatem rzeczy ruchome.

Po drugie, skoro na gruncie podatku od nieruchomości nieruchomość zdefiniowana w KC nie wyczerpuje przedmiotu opodatkowania tym podatkiem, gdyż poza nieruchomościami przedmiotem opodatkowania objęte są również obiekty budowlane w rozumieniu prawa budowlanego, które nie muszą być nieruchomościami, to zdaniem wnioskodawcy brak jest również podstaw do innej niż wynikająca z prawa budowlanego klasyfikacji elektrowni wiatrowej dla zdefiniowania pojęcia majątku nieruchomego w rozumieniu Konwencji. Przepis art. 6 ust. 2 Konwencji odsyła bowiem jedynie do rozumienia majątku nieruchomego, jakie zostało nadane temu pojęciu w państwie, na terytorium którego dany majątek jest położony, i nie precyzuje, czy definicja ta powinna zostać zaczerpnięta z prawa cywilnego, czy też z innej gałęzi prawa. Zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy z 7.7.1991 r. Prawo budowlane3 części budowlane elektrowni wiatrowej są budowlą. Jeżeli chodzi o zespół elektryczno-wiatrowy, to nie jest on trwale związany z gruntem i brak jest podstaw prawnych do uznania go za nieruchomość lub część składową nieruchomości.

Po trzecie, zakwalifikowanie części budowlanej elektrowni wiatrowej, tj. wieży i fundamentów, do nieruchomości przy założeniu, że ich wartość nie przekroczy 50% wartości księgowej netto wszystkich aktywów spółki zależnej, nie będzie powodowała obowiązku opodatkowania w Polsce przychodu ze sprzedaży przez spółkę duńską udziałów w polskich spółkach zależnych.

Dyrektor IS w Warszawie uznał stanowisko spółki duńskiej za prawidłowe w całości i na podstawie art. 14c § 1 OrdPU odstąpił od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Komentarz podatkowy

Przedstawiona interpretacja dotyczy opodatkowania zysków z przeniesienia własności majątku na gruncie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zgodnie z postanowieniami większości zawartych przez Polskę umów zyski z przeniesienia własności majątku podlegają, co do zasady, opodatkowaniu wyłącznie w państwie, w którym przenoszący własność ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Umowy przewidują jednak pewne wyjątki od powyższej zasady, w tym między innymi [...]