Abstrakt
Praktyka stosowania przepisów ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług1, dalej: VATU, wskazuje rysujący się spór organów podatkowych z podatnikami na tle określenia stawki podatku od towarów i usług, właściwej dla części nieruchomości, a w szczególności budynków mieszkalnych, niewykorzystywanych w sposób bezpośredni do celów mieszkaniowych, takich jak garaże, ogródki, baseny, place zabaw. Zagadnienie to ma charakter sporny, konsekwentne stanowisko organów podatkowych bowiem, uznających za właściwą dla wymienionych części nieruchomości stawkę podatku w wysokości 22%, nie jest akceptowane przez judykaturę i doktrynę. Wydaje się zatem zasadne zarówno dokonanie analizy poglądów w tej materii, jak i próba zasugerowania zmian de lege ferenda.
Geneza
Nowelizacja VATU dokonana ustawą z 19.9.2007 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym2 wprowadziła do VATU zmiany polegające na dodaniu do art. 41 VATU ust. 12a–12c, definiujących budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym. Wraz z tą nowelizacją pojawiły się problemy w zakresie wykładni nowych przepisów, na co zwracano uwagę, zauważając, że definicja budownictwa społecznego może być przyczyną wielu wątpliwości co do zasad opodatkowania części obiektów budownictwa mieszkaniowego niesłużących wprost zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych (takich jak garaż, siłownia, sauna czy solarium)3. Po upływie kilkunastu miesięcy od nowelizacji wydaje się, że dostrzeżone już w początkowym etapie obowiązywania przepisów problemy nie zostały rozwiązane.
Problematyka wyboru stawki podatku na tle przepisów VATU i przepisów wykonawczych
Praktyka obrotu wskazuje, iż najwięcej kontrowersji budzi problem miejsc parkingowych w garażach wielostanowiskowych będących częścią budynku o funkcjach mieszkalnych. Zaobserwować można dwa rozwiązania stosowane przez sprzedających – deweloperów:
1) wyodrębnienie prawne parkingu podziemnego (hali garażowej), który jako odrębna nieruchomość lokalowa nie stanowi lokalu mieszkalnego; sygnalizując jedynie problem i nie rozstrzygając istniejących na tym tle wątpliwości4, wypada jedynie przychylić się do stanowiska, iż sprzedaż udziału w takiej nieruchomości lokalowej będzie podlegała opodatkowaniu według stawki 22% podatku,
2) brak prawnego wyodrębnienia parkingu podziemnego, który stanowi w takim przypadku część nieruchomości wspólnej, w stosunku do której zawierane są często dodatkowe umowy dokonujące podziału quoad usum, na mocy której poszczególni współwłaściciele uzyskują bezterminowe prawo do wyłącznego korzystania z oznaczonych miejsc parkingowych.
W dalszych rozważaniach odniosę się do sytuacji drugiej, jako że w takim stanie faktycznym dochodzi najczęściej do konfliktu podatnika z organem w zakresie zastosowania właściwej stawki podatku od towarów i usług. O ile bowiem podatnicy zainteresowani są możliwością obniżenia ceny brutto płaconej przez kupującego, o tyle organy podatkowe w wydawanych przez Ministra Finansów, na podstawie art. 14b § 1 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa5, pisemnych interpretacjach przepisów prawa podatkowego (interpretacja indywidualna), kwestionują takie uprawnienie, uznając, że część nieruchomości, która nie jest wykorzystywana bezpośrednio w celach mieszkalnych, podlegać powinna opodatkowaniu podatkiem w wysokości 22%.
Podstawy prawnej zastosowania stawki podatku od towarów i usług należy szukać w art. 41 ust. 12 VATU stanowiącym, że stawkę podatku 7% stosuje się do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, przy czym [...]