Abstrakt
Artykuł koncentruje się na wątpliwościach w zakresie podlegania obowiązkowi podatkowemu w Polsce osób fizycznych – mających w niej miejsce zamieszkania – pracujących i stale przebywających w państwach Unii Europejskiej.
Wprowadzenie
Osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w Polsce, a pracujące1 i stale przebywające w Unii Europejskiej, bardzo często nie zdają sobie sprawy z obowiązku rozliczania w kraju dochodów tam uzyskanych2. Obowiązek ten wynika z PDOFizU3. W zakresie tym ustawa o podatku dochodowym stanowi, iż podatnicy mający miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości osiąganych przez nich dochodów4. Oznacza to, że nie ma znaczenia, gdzie znajduje się miejsce położenia źródła przychodu. Fakt ten powoduje, iż osoby fizyczne o takim statusie mogą znaleźć się w niekorzystnej sytuacji podatkowej5.
Problem ten staje się ważki zwłaszcza wówczas, gdy na podatniku ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy w kilku państwach członkowskich. W jednym z tych państw obowiązek ten może wynikać z faktu posiadania w nim miejsca zamieszkania. W drugim zaś z faktu przebywania na terytorium państwa przez większą część roku podatkowego6.
Z praktycznego punktu widzenia jest to bardzo istotne. Nie powinno bowiem budzić wątpliwości, że w związku z członkostwem Polski we Wspólnocie Europejskiej liczba Polaków wyjeżdżających do pracy w Unii Europejskiej nadal stale wzrasta.
Należy się zatem zastanowić, czy miejsce zamieszkania w kraju – w ujęciu PDOFizU – stanowi dostateczną przesłankę do obciążania osoby fizycznej – pracującej i stale przebywającej za granicą – obowiązkiem podatkowym w Polsce.
Wątpliwości dotyczące miejsca zamieszkania w Polsce w zakresie obowiązku podatkowego od dochodów osiąganych w UE
Jak już podkreślano, podstawowym kryterium, od którego PDOFizU uzależnia opodatkowanie dochodu w Rzeczpospolitej Polskiej, jest miejsce zamieszkania osoby fizycznej na jej terytorium. W konsekwencji w przypadku posiadania przez taką osobę miejsca zamieszkania w Polsce podlega ona obowiązkowi podatkowemu w kraju od całości osiąganych przez nią dochodów bez względu na miejsce położenia źródła przychodu7.
W przeciwieństwie do lat poprzednich PDOFizU rozstrzyga, jaką osobę fizyczną uznaje się za mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej8. Począwszy od 1.1.2007 r., wprowadzono bowiem rozwiązania dotyczące zasad ustalania miejsca zamieszkania podatników, od którego zależy zakres obowiązku podatkowego9.
Wydawać by się mogło, że obowiązek taki powinien być rozumiany jako konsekwencja pewnych zdarzeń lub działań podejmowanych przez podatnika w granicach terytorialnej, władczej sfery suwerena podatkowego, określanych mianem faktów podatkowych10.
W doktrynie wskazuje się, iż do realizacji kompetencji podatkowej państwa dochodzi wówczas, gdy z jednej strony wystąpi określony rodzaj więzi między suwerenem podatkowym a podatnikiem, a z drugiej – podatnik poprzez swoje zachowanie wywoła powstanie podatkowoprawnego stanu faktycznego11.
Oznacza to, że obowiązek podatkowy powinien [...]