Abstrakt

Skutki prawne zastosowania się do interpretacji określają przepisy art. 14k–14m OrdPU. Konstrukcja ochrony wynikająca z tych przepisów jest dość zawiła, lecz przepisy te kierują się bardzo jednoznaczną logiką i są pod względem legislacyjnym bardzo ciekawie skonstruowane.

Wstęp

Zasada nieszkodzenia podatnikowi przez działanie organów administracji, przewidziana w art. 14k i n. OrdPU nie jest rozwiązaniem nowym. Orzecznictwo sądowe, mimo że miało w swoisty sposób „związane ręce”, ponieważ nie było wyraźnych i konkretnych przepisów o sposobie reagowania na błędną informację organów podatkowych, wykorzystywało do ochrony interesów podatników zasady postępowania podatkowego¹. Obecnie skutki prawne zastosowania się do interpretacji określają przepisy art. 14k–14m OrdPU. Konstrukcja ochrony wynikająca z tych przepisów jest dość zawiła, lecz przepisy te kierują się bardzo jednoznaczną logiką i są pod względem legislacyjnym bardzo ciekawie skonstruowane.

A contrario, ale jednoznacznie wynika z art. 14l OrdPU², że zwalnia z obowiązku zapłaty podatku zastosowanie się do interpretacji, gdy skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji, miał miejsce po opublikowaniu interpretacji ogólnej lub po doręczeniu interpretacji indywidualnej. Potwierdza to art. 14m § 1 pkt 2 OrdPU. Przywołujemy tu w pierwszej kolejności nie zasadę z art. 14k, lecz dalsze przepisy, po to jednak, aby jednoznacznie wskazać, jak daleko idzie ochrona podatnika, na co przepis art. 14k wprost nie wskazuje.

Ochrona przysługuje w zakresie objętym przepisami o interpretacjach tylko wtedy, gdy zainteresowany stosuje się do interpretacji pisemnych, podjętych z zastosowaniem procedury wydawania interpretacji ogólnych lub indywidualnych przez Ministra Finansów. Podatnik, który realizuje swoje obowiązki lub uprawnienia wynikające z przepisów podatkowych w oparciu informacje lub wyjaśnienia uzyskane od pracownika organu drogą „nieformalną”, czyni to na własną odpowiedzialność². Nie wyklucza to oczy­wiście, że taki podatnik, jeśli ma dowody, że uzyskał błędną informację od organu podatkowego, uchroni się przed ujemnymi następstwami nieprawidłowego działania. Nie będzie mu jednak przysługiwała ochrona przewidziana w rozdziale o pisemnych interpretacjach prawa podatkowego.

Zasady rządzące tą instytucją i układ legislacyjny uprawnień oraz obowiązków można w skrócie przedstawić następująco.

1. Przepisy nie czynią interpretacji wiążącymi ani dla podatnika, ani dla organów podatkowych.

2. Punktem odniesienia dla uprawnień i obowiązków, o których mowa w przepisach art. 14k–14m, jest zachowanie się zgodne z interpretacją podatkową.

3. Przepisy wskazują, w jakich przypadkach podmiotowi dostosowującemu się do interpretacji ochrona przysługuje (art. 14k i 14m).

4. Wskazują też, w jakim przypadku ochrona ta nie przysługuje i w jakim zakresie (art. 14l).

5. Zasada nieszkodzenia z art. 14k § 1 i 2 ma charakter ogólny i znajduje rozwinięcie w dalszych przepisach wskazujących sposób realizacji tej ochrony.

6. Konkretyzacja zasady nieszkodzenia to:

a) zwolnienie z zapłaty podatku (art. 14m),

b) odsetek za zwłokę (art. 14k § 3) oraz

c) konsekwencji karnych skarbowych (art. 14k § 3).

Artykuł 14k § 1 OrdPU – ochrona prawna postępowania zgodnego z interpretacjami indywidualnymi

Zgodnie z art. 14k § 1 OrdPU: Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej.

Przepis art. 14k § 1 dotyczy interpretacji indywidualnej. Reguluje sytuację, gdy istnieje jakaś interpretacja indywidualna, adresat się do niej stosuje, ale jej działanie jest następnie uchylane przez zmianę, uchylenie przez sąd albo nieuwzględnienie jej w rozstrzygnięciu w postępowaniu podatkowym. Jeśli dany podmiot zastosuje się do takiej interpretacji, to korzysta z ochrony prawnej za okres przed uchyleniem w powyższy sposób jej skutków. Ochrona ta polega na tym, że zastosowanie się do takiej interpretacji nie może szkodzić wnioskodawcy. Jednak rozwinięcie i skonkretyzowanie zasad tej ochrony znajdujemy dopiero w przepisie art. 14m. Powstaje zatem pytanie, jaką funkcję ma przepis art. 14k § 1 OrdPU, który jest jednoznaczny i kategoryczny (nie może szkodzić), ale jego stosowanie przejmuje art. 14m? Problem ten będzie przedmiotem rozważań w jednym z następnych punktów opracowania. [...]