Abstrakt
Nowelizacja VATU1, która weszła w życie 1.12.2008 r.2, pierwsza tak kompleksowa od czasu noweli wprowadzonej w życie z dniem 1.6.2005 r., wprowadza wiele ważnych i oczekiwanych przez podatników zmian. Zważywszy na to, że proces legislacyjny był w tym przypadku szczególnie długi – bo przecież rozpoczęty już w 2005 r. – a poszczególne propozycje pojawiające się z upływem miesięcy rozbudziły duże nadzieje podatników, uzasadnione wydaje się pytanie, czy nadzieje te przedmiotowa nowelizacja spełnia.
Wprowadzenie
Nie ulega wątpliwości, że wiele rozwiązań zaproponowanych przez ustawodawcę to rozwiązania dobre i idące we właściwym kierunku, ale co charakterystyczne dla tej nowelizacji – odnosi się wrażenie, jakby jakieś wahanie w ostatniej chwili zachwiało determinacją projektodawcy i rozwiązania, którym nie brakowało pewnej śmiałości legislacyjnej, zostały w ostatnim momencie procesu znacząco ograniczone.
Dobrym tego przykładem są regulacje dotyczące terminów odliczenia podatku naliczonego – historia prac nad nowelizacją wskazuje, że w zasadzie projektodawca był gotowy na odważne zmiany – w roku 2007 proponowano wydłużenie terminu, w którym podatnik mógł odliczyć podatek naliczony, do 6, a nawet 12 miesięcy, co z racji, że rozwiązanie to byłoby korzystne dla podatników, zdawało się być rozwiązaniem w pełni akceptowalnym dla fiskusa. Z tej perspektywy przyjęta ostatecznie zmiana art. 86 ust. 11 ustawy jest głęboko rozczarowująca. Niewątpliwie jest pewnym ukłonem pod adresem podatnika – jednak nieco zanadto symbolicznym.
Nowelizacja wprowadza zmiany w trzech głównych obszarach związanych z podatkiem naliczonym – w zakresie terminu jego odliczenia, terminu zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym i ograniczeń prawa do odliczenia.
Termin odliczenia podatku naliczonego
Pierwszą ważną zmianą jest nowelizacja art. 86 ust. 11.
Zgodnie z art. 86 ust. 10 VATU prawo do odliczenia podatku naliczonego występuje w specyficznie określonych momentach, np. w przypadku sprzedaży krajowej w rozliczeniu za okres (miesiąc lub kwartał w przypadku podatników rozliczających się kwartalnie), w którym podatnik otrzymał fakturę. W tym właśnie rozliczeniu podatnik powinien wykazać podatek naliczony, jeżeli chce dokonać jego odliczenia. Jeśli jednak – z jakiegokolwiek powodu – tego nie uczyni, wówczas ust. 11 tego artykułu, w brzmieniu obowiązującym przed 1.12.2008 r. przewidywał, że podatnik może dokonać odliczenia podatku naliczonego w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy.
Kompleks przepisów dotyczących terminów odliczenia podatku naliczonego zamyka art. 86 ust. 13, który (niezmieniony nowelizacją) przewiduje, że podatnik może dokonać odliczenia podatku naliczonego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego. Możliwość ta dotyczy, rzecz jasna, przypadków, w których podatnik nie dokonał odliczenia podatku naliczonego w stosownych terminach (przede wszystkim określonych w ust. 10 i 11).
Termin korekty podatku naliczonego nie pokrywa się z [...]