Abstrakt

Stan faktyczny

Walne zgromadzenie spółki akcyjnej notowanej na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie („GPW”) podjęło uchwałę upoważniającą zarząd do nabywania akcji własnych w celu ich umorzenia. Spółka zwróciła się do Naczelnika Drugiego Mazowieckiego US w Warszawie z pytaniem, czy w związku z wykupem akcji własnych na giełdzie w celu ich umorzenia na spółce ciążą obowiązki płatnika, o których mowa w art. 41 ust. 4 i art. 42 PDOFizU. Podatnik stanął na stanowisku, że w przedmiotowym stanie faktycznym nie spoczywają na nim powyższe obowiązki.

Postanowieniem z 18.10.2006 r. naczelnik uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe². Organ podatkowy stwierdził, że obowiązek poboru podatku ciąży na spółce jako podmiocie dokonującym wypłat należności z tytułu nabytych w celu umorzenia akcji. Jednocześnie naczelnik wskazał, że przedmiotowy obowiązek nie jest uzależniony od tego, czy transakcja nabycia akcji i wypłata należności z tytułu tej transakcji są dokonywane za pośrednictwem innych podmiotów, w szczególności bez znaczenia pozostaje fakt, że zgodnie z odrębnymi przepisami spółka przeprowadza nabycie akcji własnych celem ich umorzenia za pośrednictwem wskazanych w przepisach pośredników, tj. biur maklerskich.

Rozpatrując zażalenie spółki na postanowienie Naczelnika Drugiego Mazowieckiego US w Warszawie, Dyrektor IS podkreślił, że podmiotem zobowiązanym do obliczenia i pobrania podatku z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, w tym z tytułu nabycia akcji w celu ich umorzenia w przypadku akcji dopuszczonych do publicznego obrotu, jest podmiot dokonujący wypłaty należności z tytułu odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu ich umorzenia. Jak wskazano w uzasadnieniu decyzji, obrót akcjami na rynku regulowanym charakteryzuje się zasadą obowiązkowego pośrednictwa maklerskiego, czego konsekwencją jest anonimowość stron transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz brak bezpośrednich rozliczeń przedmiotowych transakcji pomiędzy stronami tych transakcji. Zdaniem organu II instancji z zasady obowiązkowego pośrednictwa maklerskiego wynika, że strony transakcji, chcąc zbyć lub nabyć papiery wartościowe na rynku regulowanym, składają u podmiotu uprawnionego do dokonania transakcji (biura maklerskiego) odpowiednio zlecenie sprzedaży lub zlecenie kupna akcji. Dopiero zlecenie zbywającego akcje lub nabywcy jest podstawą dla biura maklerskiego do złożenia w imieniu własnym lecz na rachunek klienta oferty kupna lub sprzedaży na rynek – GPW, gdzie dochodzi do zawarcia transakcji. Następnie transakcja jest rozliczana przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych („KDPW”), co stanowi podstawę do dokonania odpowiedniego zapisu na rachunku papierów wartościowych prowadzonym przez biuro maklerskie oraz wypłaty dochodu z odpłatnego zbycia akcji. Tym samym w ocenie Dyrektora IS spółka nabywająca na GPW własne akcje w celu ich umorzenia nie jest płatnikiem PDOFizU z tytułu odpłatnego zbycia akcji w celu ich umorzenia. Płatnikiem w przedstawionym stanie faktycznym jest natomiast biuro maklerskie, a więc podmiot prowadzący rachunek papierów wartościowych akcjonariusza, na którym zapisane są zbywane w celu umorzenia akcje.

Komentarz podatkowy

Zgodnie z art. 24 ust. 5 PDOFizU dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji) lub dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu ich umorzenia. Jednocześnie na mocy art. 41 ust. 1 i 4 PDOFizU osoby prawne dokonujące wypłat (świadczeń) lub stawiające do dyspozycji podatnika pieniądze bądź środki pieniężne z tytułu umorzenia udziałów lub odpłatnego zbycia udziałów w celu umorzenia zobowiązane są do obliczania i pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego. Aby można było mówić o uzyskaniu przez podatnika dochodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych akcji, musi być spełniony warunek określony w tym przepisie, tj. zbycie akcji przez konkretnego podatnika na rzecz spółki. Nie ulega przy tym wątpliwości, że stronami transakcji odpłatnego zbycia akcji w celu umorzenia są podatnik i nabywająca akcje spółka. Problemy rodzi natomiast rozstrzygnięcie, czy spółka jest jednocześnie płatnikiem, a więc czy to spółka dokonuje wypłaty lub [...]