Abstrakt

Stan faktyczny

Otwarty fundusz inwestycyjny z wydzielonymi subunduszami będący płatnikiem podatku dochodowego od wypłacanych przez niego na rzecz uczestników dochodów wystąpił z wnioskiem o udzielenie interpretacji w zakresie ustalania podstawy opodatkowania z tytułu jednoczesnego odkupienia przez niego jednostek uczestnictwa co najmniej dwóch subfunduszy należących do tego samego uczestnika będącego osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Uczestnicy funduszu mogą nabywać jednostki uczestnictwa w wybranym przez siebie subfunduszu należącym do funduszu. Nabycia i odkupienia zapisywane są w rejestrze uczestników prowadzonym przez agenta transferowego na zlecenie funduszu. Nabycia i odkupienia realizowane są według aktualnie obowiązującej ceny. Uczestnik funduszu może zażądać na podstawie jednego zlecenia odkupienia przez fundusz jego jednostek uczestnictwa w różnych subfunduszach. Odkupienie może dotyczyć jednostek uczestnictwa nabywanych w różnych okresach i po zróżnicowanej cenie. Na podstawie przestawionego powyżej stanu faktycznego fundusz sformułował pytanie, czy w przypadku jednoczesnego odkupienia jednostek uczestnictwa w co najmniej dwóch subfunduszach dochodem jest różnica pomiędzy przychodem otrzymanym przez uczestników z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa w poszczególnych subfunduszach a kosztami będącymi sumą wydatków poniesionych przez uczestników na nabycie odkupywanych jednostek.

Zdaniem płatnika w takiej sytuacji dochód powinien być ustalony dla całej transakcji, a więc uwzględniać sumę przychodów i kosztów uzyskania przychodu z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa we wszystkich subfunduszach dokonanego na podstawie jednego zlecenia, a nie w ramach każdego subfunduszu oddzielnie. Ze względu na fakt, że jednostki uczestnictwa subfunduszy są tak naprawdę jednostkami uczestnictwa funduszu, transakcja ta powinna być oceniana całościowo, gdyż jej konsekwencją jest utrata statusu uczestnika funduszu, a nie konkretnego subfunduszu. W efekcie dokonanego zlecenia uczestnik „wychodzi” z funduszu inwestycyjnego, a nie odrębnie z każdego z subfunduszy objętych zleceniem. Ponadto w opinii wnioskodawcy za przyjęciem zaprezentowanego przez niego stanowiska prze­mawia również treść przepisów art. 30a ust. 1, ust. 5, ust. 6, art. 9 ust. 2 oraz art. 17 ust. 1 pkt 5 oraz art. 23 ust. 1 pkt 38 PDOFizU dotyczących podstawy opodatkowania przychodów z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Odnoszą się one bowiem do jednostek uczestnictwa w funduszach, a nie subfunduszach, co zdaniem wnioskodawcy wskazuje na to, że ustalając przychody i koszty ich uzyskania w celu ustalenia dochodu z ich umorzenia, pod uwagę powinny zostać wzięte przychody i koszty ze wszystkich jednostek uczestnictwa objętych zleceniem odkupienia.

Zdaniem wnioskodawcy potwierdzeniem takiego sposobu interpretacji jest również fakt, że pojęcia jednostki uczestnictwa subfunduszu ustawodawca używa jedynie w przypadku zamiany jednostek uczestnictwa subfunduszu, a zatem tylko w takim przypadku transakcja powinna być rozliczana odrębnie. A zatem skoro definicja jednostek uczestnictwa funduszu obejmuje swym zakresem jednostki uczestnictwa subfunduszy, a PDOFizU odwołuje się przy ustalaniu dochodu do jednostek uczestnictwa, to w przypadku umorzenia jednostek uczestnictwa różnych subfunduszy należy takie umorzenie rozliczyć jako jedną transakcję, ustalając przychód w kwocie środków postawionych do dyspozycji, a koszt w kwocie wydatku na nabycie.

Dyrektor IS w Warszawie uznał stanowisko funduszu za nieprawidłowe. Jego zdaniem jedynie w przypadku zamiany jednostek uczestnictwa subfunduszu (art. 17 ust. 1c PDOFizU) ustawodawca odstąpił od powszechnie obowiązującej zasady opodatkowania dochodów z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa subfunduszu funduszu inwestycyjnego z wydzielonymi subfunduszami. Dodatkowo w ocenie dyrektora jednostki uczestnictwa poszczególnych subfunduszy są odrębnymi prawami majątkowymi i są związane z aktywami poszczególnych subfunduszy. Taki wniosek wynika bowiem wprost z treści art. 162 ust. 1 pkt 2 FInwU, zgodnie z którym fundusz zbywa i odkupuje jednostki uczestnictwa subfunduszy po cenie wynikającej z podzielenia wartości aktywów netto każdego z subfunduszy przez liczbę jednostek uczestnictwa w tym subfunduszu ustaloną na podstawie subrejestru uczestników tego subfunduszu w dniu wyceny. Ponadto dyrektor wskazał, że brak jest podstaw do różnicowania sytuacji prawnej podatników, których jednostki uczestnictwa w subfunduszach są zbywane jednego dnia, od sytuacji, gdy są one zbywane w pewnych odstępach czasowych. W związku z powyższym fundusz powinien pobrać zryczałtowany podatek w wysokości 19% od każdej konkretnej transakcji związanej z wypłatą świadczenia z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa dwóch lub więcej subfunduszy, a przychody i koszty uzyskane ze zbycia poszczególnych jednostek uczestnictwa różnych subfunduszy nie podlegają kompensacji.

Komentarz podatkowy

Ustawa o funduszach inwestycyjnych daje możliwość tworzenia funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami, tzw. funduszy parasolowych. Zgodnie z art. 159 FInwU fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako fundusz składający się z subfunduszy różniących się w szczególności tym, że każdy może prowadzić inną politykę inwestycyjną. Utworzone w ramach funduszu inwestycyjnego subfundusze nie posiadają osobowości prawnej. Zaletą inwestowania w fundusze parasolowe jest możliwość zamiany posiadanych przez uczestników jednostek uczestnictwa w subfunduszach na jednostki uczestnictwa innych subfunduszy. Pod pojęciem zamiany rozumie się jednoczesne umorzenie jednostek uczestnictwa subfunduszu funduszu parasolowego i nabycie za środki pieniężne uzyskane z tego umorzenia jednostek uczestnictwa innego subfunduszu tego funduszu inwestycyjnego (art. 162 ust. 3 FInwU).

W przeciwieństwie do przesunięcia środków między funduszami zamiana jednostek uczestnictwa w subfunduszach jest [...]