Abstrakt
Decyzja Dyrektora IS w Katowicach z 31.1.2007 r.1 Jeżeli przedmiotem najmu jest rzecz stanowiąca majątek wspólny małżonków, to podatnikiem podatku od towarów i usług w okolicznościach wskazanych w art. 15 VATU będzie ten małżonek, który dokonuje wynajmu we własnym imieniu (który jest stroną czynności prawnej). Prawno-podatkowa podmiotowość, jak również prawa i obowiązki określone przepisami VATU w takiej sytuacji dotyczą tylko jednego z małżonków. Opodatkowania podatkiem VAT nie wyłączy ewentualny brak zgody małżonka w przypadku rozporządzania składnikiem majątku wspólnego wykraczającego poza zakres zwykłego nim zarządu. |
Stan faktyczny
Lokal użytkowy, w którym mieścił się punkt handlowy, należał do wspólności majątkowej małżeńskiej.
Małżonka podatnika podpisała umowę najmu przedmiotowego lokalu i wraz z podatnikiem złożyli do Pierwszego US w Gliwicach oświadczenie, iż całość przychodu uzyskanego z najmu lokalu użytkowego będzie opodatkowana wyłącznie przez małżonkę. Podatnik zwrócił się do Naczelnika US z pytaniem, czy czynności najmu lokalu użytkowego, stanowiącego współwłasność ustawową, w sytuacji, gdy umowę najmu tego lokalu podpisała tylko żona podatnika, powinny zostać rozliczone w zakresie podatku VAT również u niego.
W odpowiedzi na zadane pytanie Naczelnik US uznał, iż przychody z najmu lokalu użytkowego będącego składnikiem majątku związanego z działalnością gospodarczą podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 VATU, zaś podatnik mimo iż nie podpisał umowy najmu winien rozliczyć podatek VAT jako podatnik VAT, dokumentując uzyskiwane przychody fakturą VAT i ewidencjonując je w rejestrze sprzedaży2.
Dyrektor IS w Katowicach działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 2 OrdPU z urzędu zmienił postanowienie Naczelnika US, stwierdzając, iż zostało ono wydane z rażącym naruszeniem prawa. W ocenie Dyrektora IS, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, iż każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego na zasadach współwłasności łącznej. O tym, który z małżonków jest (będzie) podatnikiem podatku od towarów i usług rozstrzyga w istocie rzeczy wola tychże małżonków co do tego, który z nich w konkretnej sytuacji będzie wykonywał określone czynności zarządu majątkiem wspólnym. W konsekwencji, skoro podatnik wyraził wolę rozliczania przychodu z umowy najmu wyłącznie przez jego małżonkę, to na gruncie VATU tylko wyznaczony małżonek (tj. małżonka podatnika) będzie traktowany jako podatnik tego podatku w momencie przekroczenia kwoty obrotu uprawniającej do zwolnienia od podatku VAT.
Jednocześnie, na podstawie o art. 5 ust. 2 VATU Dyrektor IS podkreślił, iż opodatkowania podatkiem VAT nie wyłączy ewentualny brak zgody małżonka w przypadku rozporządzenia składnikiem majątku wspólnego, które wykraczałoby poza zakres zwykłego zarządu. Czynności podlegają opodatkowaniu niezależnie bowiem od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.
Komentarz podatkowy
Należy zgodzić się ze stanowiskiem Dyrektora IS, iż o tym, który z małżonków jest podatnikiem podatku VAT winna rozstrzygać wyłącznie wola małżonków co do tego, który z nich będzie wykonywał określone czynności zarządu majątkiem wspólnym w konkretnej sytuacji. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 VATU, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, niezależnie od celu lub rezultatu takiej działalności. Tym samym, niezbędnym warunkiem uznania danego podmiotu za podatnika podatku VAT jest [...]