Abstrakt
Po kilku miesiącach doświadczeń łatwiej sformułować ocenę instytucji pisemnych interpretacji, tym bardziej, że ocenę tę możemy już oprzeć na pierwszych próbach sądowej kontroli decyzji, wydanych w sprawach interpretacji. Wiele wskazuje, że wypracowanie jednolitej linii orzecznictwa zajmie dużo czasu i zaangażowania autorytetu NSA, gdyż wątpliwości, wywoływanych przez art. 14a-14e Ordynacji podatkowej1, jest rzeczywiście sporo. Jeśli zaś wspomnieć, że część z nich ma charakter całkiem fundamentalny, gdyż dotyczy, jeśli nie samej konstytucyjności nowej regulacji, to przynajmniej określenia zakresu sądowej kontroli decyzji w sprawach interpretacji, to widać, że na sądy administracyjne czeka zadanie niełatwe. Ewentualne rozbieżności w orzecznictwie, które zresztą już się pojawiły, są w tej sytuacji całkowicie usprawiedliwione.
Granice sądowej kontroli pisemnych interpretacji
Podstawowe granice sądowej kontroli administracji wyznaczają art. 3 § 2 ustawy z 30.8.2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi2, zgodnie z którym kontroli podlegają decyzje, postanowienia i akty z zakresu administracji publicznej, jak również art. 1 § 2 ustawy z 25.7.2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych3, stanowi on bowiem, że kontrola tych decyzji i aktów sprawowana jest, co do zasady, pod względem zgodności z prawem. Nie każde jednak naruszenie prawa przez organy administracji może stanowić podstawę uchylenia decyzji, postanowienia lub aktu, lecz tylko takie, które miało - jak chce tego art. 145 PostSądAdmU - wpływ na wynik sprawy. Pamiętać należy - będzie to miało znaczenie w dalszej części opracowania - że naruszenie prawa materialnego może polegać nie tylko na błędnym wyborze normy prawnej, która powinna być zastosowana albo błędnym zastosowaniu tej normy do ustalonego stanu faktycznego, lecz także na błędzie w wykładni normy prawnej4, naruszenie zaś przepisów postępowania na błędnej ich wykładni, niedopełnieniu wynikających z tych przepisów obowiązków organu lub też pozbawieniu strony postępowania jej uprawnień5.
Charakter decyzji wydanej w trybie art. 14b § 5 OrdPU
Jak łatwo zauważyć, granice oceny prowadzonej przez sąd zostały zakreślone w sposób jasny i niewywołujący większych wątpliwości, jednakże w przypadku pisemnych interpretacji podatkowych ustalenie naruszenia prawa, w szczególności zaś prawa procesowego, będzie powodowało szereg trudności, bowiem przepisy regulujące tę instytucję są mało precyzyjne, żeby nie powiedzieć wzajemnie sprzeczne. Aby to zobrazować wystarczy wskazać jeden przykład.
Artykuł 14a § 5 OrdPU stanowi, iż do załatwienia wniosku o udzielenie interpretacji stosuje się odpowiednio przepisy art. 169 § 1 i 2 OrdPU oraz art. 170 § 1. Na tym tle w sposób naturalny rodzi się pytanie, co z pozostałymi regulacjami zawartymi w dziale IV Ordynacji. Intencja ustawodawcy, jak się wydaje, była w tej kwestii jasna. Jest oczywistym, iż wydanie interpretacji nie może nastąpić w wyniku ciągnącego się miesiącami postępowania podatkowego. Jeśli zaś zważyć, że zastosowanie przepisów regulujących to postępowanie, tj. np. przepisów o dowodach, wyłączeniu organu, pracownika, o wezwaniach, dałoby rzeczywiście duże możliwości [...]