Abstrakt

Mimo przyjętej przez ustawodawcę, daleko idącej komplementarności regulacji podatku od towarów i usług z tytułu importu z instytucjami prawa celnego, której korzeni należy upatrywać w prawie wspólnotowym, orzecznictwo sądów administracyjnych krytycznie odnosi się do konsekwencji tych związków. Przedmiotem poniższych rozważań, jest próba oceny jurydycznej wykładni pojęcia „otrzymania dokumentu celnego”.

Otrzymanie dokumentu celnego

Zarówno poprzednia¹, jak i obecnie obowiązująca ustawa o podatku od towarów i usług² (dalej VATU) posługują się pojęciem „otrzymania dokumentu celnego” dla określenia momentu uprawniającego do obniżenia podatku należnego o naliczony z tytułu importu. Literalnie przepisy wydają się być zrozumiałe. Ich interpretację, jak wykazała praktyka, komplikuje korzystanie przez podatnika przed organem celnym, z usług agenta celnego występującego w charakterze przedstawiciela bezpośredniego. Wynikająca z orzecznictwa wykładnia pojęcia, sprowadza się do uznania za dzień otrzymania dokumentu celnego, daty jego fizycznego przekazania, podatnikowi przez przedstawiciela. Zdaniem sądu, wyrażonym w sprawie III SA 2827/01³, „odbiór dokumentu celnego (SAD) przez agenta celnego nie oznacza „otrzymania dokumentu celnego” w rozumieniu art. 19 ust. 3 (VATU)⁴, który stanowi m.in., że odliczenie VAT importowego może nastąpić nie wcześniej niż w miesiącu, w którym podatnik otrzymał dokument celny i nie później niż w miesiącu następnym”. Podobnie sformułowana teza legła u podstaw rozstrzygnięcia w sprawie I SA/Łd 2127/01⁵. W wyroku III SA 3123/01, NSA stwierdził⁶, iż „zakres czynności agenta celnego określony w art. 256 Kodeksu celnego⁷ dotyczy wszelkich czynności, lecz przewidzianych tylko w przepisach prawa celnego, a nie podatkowego. Doręczenie dokumentu celnego SAD upoważnionemu pracownikowi agencji celnej nie jest tożsame z otrzymaniem dokumentu przez podatnika w świetle przepisu art. 19 ust. 3 ustawy o VAT”. Zdaniem sądu, przy braku w przepisach podatkowych definicji pojęcia otrzymania dokumentu celnego, należałoby uznać, że chodzi tu o fizyczne jego otrzymanie przez [...]