Abstrakt
Dnia 11.3.2005 r. Sejm w trzecim czytaniu uchwalił nowelizację ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535, zm.: Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 113), zwaną dalej VATU. W dniu 21.4.2004 r., Sejm przyjmując 29 z 31 poprawek Senatu nadał nowelizacji ustawy ostateczny kształt. Do zakończenia procesu legislacyjnego pozostał jeszcze podpis Prezydenta RP oraz publikacja w dzienniku ustaw. Podpis Prezydenta wydaje się być jedynie formalnością, ponieważ Prezydent na żadnym etapie prac legislacyjnych nie zgłaszał swoich zastrzeżeń ani uwag do projektu, nad którym pracował Parlament. W konsekwencji, ustawa powinna wejść w życie w terminie w niej określonym, tzn. od 1.6.2005 r., z wyjątkiem przepisów zmieniających zasady odliczenia VAT od samochodów, które wchodzą w życie po upływie 90. dni od dnia ogłoszenia ustawy.
Wstęp
W kształcie przyjętym przez Sejm, nowelizacja ustawy o VAT wprowadza 35 zmian do ustawy o VAT, a także zmiany m.in. w Kodeksie wykroczeń oraz Prawie o ruchu drogowym, przepisy przejściowe do zmian w zakresie odliczania VAT, ulgi na złe długi oraz zmian w zasadach korekty podatku naliczonego związanego z nabyciem środków trwałych. W niniejszym opracowaniu przedstawiono wybrane zmiany w zakresie VAT, które, zdaniem autora, mają najistotniejsze znaczenie dla szerokiej grupy podatników VAT.
Opodatkowanie przekazania towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika
Dotychczasowe regulacje
Opodatkowanie przekazania towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika jest obecnie uregulowane w art. 7 ust. 2-7 VATU. Interpretacja tych przepisów budzi pewne wątpliwości. Zgodnie z art. 7 ust. 2 VATU, przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części. Literalne brzmienie tego przepisu nie pozostawia wątpliwości, iż przekazanie towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, a więc np. na potrzeby reprezentacji i reklamy, pozostaje nieopodatkowane. Jednakże, jasny przekaz tego przepisu, staje się mniej zrozumiały po lekturze ust. 3 art. 7, zgodnie z którym przepisu ust. 2 nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli ich przekazanie (wręczenie) wiązało się bezpośrednio z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Przepis ust. 3, zawierający de facto wyłączenie z zakresu opodatkowania dla prezentów o małej wartości i próbek przekazywanych w związku z prowadzonym przedsiębiorstwem, to sugerowałoby, iż, co do zasady, przekazanie innych towarów na cele związane z przedsiębiorstwem jest opodatkowane, a teza taka stoi w sprzeczności z literalnym brzemieniem ust. 2.
Kwestia zakresu opodatkowania przekazywanych towarów należących do przedsiębiorstwa podatnika nie jest również w sposób precyzyjny rozstrzygnięta w VI Dyrektywie. Zgodnie z art. 5(6) Dyrektywy, „za dostawę za wynagrodzeniem rozumie się również wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących składniki majątku jego przedsiębiorstwa do jego celów prywatnych, na potrzeby jego pracowników, lub nieodpłatne zbycie tych towarów bądź, ogólnie ich wykorzystanie do celów innych niż działalność gospodarcza, jeżeli w stosunku do tych towarów lub ich części podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia całości lub części podatku naliczonego. Nie uznaje się jednak za dostawę przekazania próbek lub prezentów o niewielkiej wartości w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej”.
Przy dokonywaniu wykładni zacytowanego przepisu powstaje pytanie, czy przepis ten uznaje za dostawę towarów (która podlega opodatkowaniu na mocy art. 2 pkt 1 Dyrektywy) dwa oddzielne stany faktyczne: (1) nieodpłatne zbycie towarów oraz (2) jakiekolwiek wykorzystanie towarów dla celów innych niż działalność gospodarcza, czy też zgodnie z tym przepisem za dostawę towarów należałoby uznać[...]