Monitor Podatkowy

nr 2/2005

Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym a wykładnia prawa podatkowego

Andrzej Malec
Autor jest doktorem nauk prawnych i doradcą podatkowym.
Abstrakt

Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego została wyprowadzona z traktatów tworzących wspólnotowy porządek prawny przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości, w artykule omówiono wpływ tej zasady na polski system reguł wykładni prawa podatkowego.

Akcesja a polski porządek prawny

Z dniem przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Wspólnot Europejskich obowiązuje nas, zgodnie z Traktatem Akcesyjnym, wspólnotowy dorobek prawny (acquis communautaire)1. Składają się nań wspólnotowe akty prawne, ale i dorobek orzeczniczy sądownictwa wspólnotowego - przede wszystkim orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu.

Istotnym elementem tego porządku jest zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego przez prawem krajowym. Nie jest ona zapisana wprost w jakimkolwiek wspólnotowym akcie prawnym, tj. nie da się jej wyprowadzić z tych aktów w drodze wykładni językowej. Została ona jednak wyprowadzona z traktatów tworzących wspólnotowy porządek prawny przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości za pomocą środków wykładni funkcjonalnej2: cele utworzenia wspólnoty nie zostałyby osiągnięte, gdyby przyjąć, iż prawo wspólnotowe nie jest nadrzędne w stosunku do prawodawstw poszczególnych krajów członkowskich3.

Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego przez prawem krajowym głosi, w swoim ogólnym sformułowaniu, iż wspólnotowy porządek prawny powinien być stosowany przed porządkiem krajowym.

Tak więc, sądy krajowe winny z urzędu stosować akty prawa wspólnotowego o skutku bezpośrednim i przy tym powinny [...]