Abstrakt

W ostatnich latach ustawodawca podjął działania zmierzające do ograniczenia atrakcyjności usług doradczych, jako sposobu na ewentualne transferowanie zysków za granicę. Zmiana polegała przede wszystkim na poddaniu usług doradczych świadczonych w Polsce przez zagranicznych doradców opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym, obliczanym, pobieranym i odprowadzanym na rachunek urzędu skarbowego przez płatnika, czego w głównej mierze dotyczy niniejszy artykuł.

Wstęp

Usługi doradcze stanowią istotny element współczesnej gospodarki. Ich świadczeniem zajmują się zarówno przedstawiciele zawodów tradycyjnych, np. prawnicy, jak również specjaliści z innych dziedzin, niekoniecznie wprost kojarzonych z konsultingiem. Konsultantami są przede wszystkim osoby posiadające szczególną wiedzę i doświadczenie w danej dziedzinie, np. organizacji produkcji, kontroli jakości, nowych technologiach. Doradztwo, jako usługa niematerialna, pozostaje z reguły w ścisłym związku z cechami osób faktycznie je świadczących. Dlatego usługi te z trudem poddają się w pełni zobiektywizowanej zewnętrznej ocenie i kontroli. Ta trudność powoduje, iż w obiegowej opinii bywają postrzegane jako pole potencjalnych nadużyć. Jest to źródłem spekulacji, iż niektórzy przedsiębiorcy, wykorzystują konsulting do transferowania zysków. Nie jest przedmiotem niniejszego artykułu ocena, na ile taka hipoteza jest uzasadniona, a na ile odzwierciedla stereotyp, znajdujący potwierdzenie wyłącznie w pojedynczych przykładach. Tym niemniej faktem jest, iż w ostatnich latach ustawodawca podjął działania zmierzające do ograniczenia atrakcyjności usług doradczych, jako sposobu na ewentualne transferowanie zysków za granicę.

Zmiana polegała przede wszystkim na poddaniu usług doradczych świadczonych w Polsce przez zagranicznych doradców opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym, obliczanym, pobieranym i odprowadzanym na rachunek urzędu skarbowego przez płatnika, czego w głównej mierze dotyczy niniejszy artykuł. Nastąpiło to w drodze stosownej nowelizacji art. 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych¹ oraz art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych².

Ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy

Zagadnieniem zasadniczym dla opodatkowania usług doradczych podatkiem dochodowym jest ustalenie, czy dany podmiot świadczący usługi podlega w Polsce nieograniczonemu albo ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, bądź też nie podlega temu obowiązkowi w ogóle. W przypadku osób prawnych nieograniczony obowiązek podatkowy dotyczy podatników, którzy mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Podlegają oni obowiązkowi podatkowemu od [...]