Abstrakt

W krajach o ustabilizowanym systemie podatkowym odpowiedź na pytanie, według jakiej skali podatkowej rozliczają się osoby fizyczne, nie powinna stwarzać większych problemów. W 2005 r. odpowiedź na to pytanie w polskich warunkach nie będzie jednak najprostsza. Niekorzystne dla podatników rozstrzygnięcia zostaną zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego i to on zdecyduje o ostatecznym kształcie ustawy na 2005 r.

Wprowadzenie

Wprowadzanie zmian do podatku dochodowego od osób fizycznych na 2005 r. zdominowane zostało przez spory wynikające z wprowadzenia czwartej 50% stawki podatkowej dla najlepiej zarabiających. W wyniku przedłużającej się procedury ustawa nowelizująca została podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dopiero 9.12.2004 r. W świetle ugruntowanego orzecznictwa TK, oznacza to, że podatnicy nie mieli 30-dniowego vacatio legis wymaganego do wprowadzenia niekorzystnych dla nich zmian do ustawy podatkowej. Co za tym idzie, zgodność z Konstytucją przepisów niekorzystnych dla podatników podlegać będzie zaskarżeniu do Trybunału Konstytucyjnego, gdzie najprawdopodobniej przepisy te zostaną uznane za niezgodne z Konstytucją. Zgodnie z informacjami prasowymi, tuż po podpisaniu nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez Prezydenta, stosowny wniosek do Trybunału Konstytucyjnego został złożony przez Ministra Finansów i Prezesa Rady Ministrów. Kontrowersyjna stawka 50% nie jest jedyną zmianą, która wejdzie w życie w 2005 r.¹. W niniejszym artykule Autorzy przedstawiają, ich zdaniem, najistotniejsze zagadnienia, w porządku zgodnym z ich kolejnością w przepisach ustawy.

Zniesienie dyskryminacji podatkowej wdów i wdowców

Podatnicy, którzy stracili małżonka w trakcie trwania roku podatkowego, jak również gdy zmarł on w roku następnym, ale przed złożeniem rocznego zeznania podatkowego (30 kwietnia roku następnego), będą mogli korzystać z preferencji wynikających ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Począwszy od zeznania rocznego za rok 2004, na swój wniosek osoby owdowiałe będą mogły korzystać z dobrodziejstwa wspólnego opodatkowania małżonków, wedle tych samych zasad, które obowiązują w standardowym wspólnym opodatkowaniu znanym z poprzednich lat. Nowelizacja likwiduje, niezrozumiałą dla przeciętnego podatnika i podnoszoną od wielu lat w doktrynie dyskryminację.

Podatnikom, którym w latach poprzednich odmówiono prawa do wspólnego rozliczenia ze zmarłym małżonkiem w formie decyzji ostatecznej wydanej na podstawie art. 104 Ordynacji podatkowej, wraz z rozliczeniem podatkowym za 2004 r. przysługuje prawo złożenia wniosku o wznowienia postępowania w wyniku czego powinni odzyskać uprzednio utracone korzyści.

Bez zmian w stosunku do lat poprzednich kształtować się będzie sytuacja osób samotnie wychowujących dzieci określona w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOFizU)

Zwolnienia przedmiotowe

Od 2005 r. obowiązywać będą nowe zwolnienia obejmujące następujące przychody: