Abstrakt
Jak traktować pod względem podatkowym przychody uzyskiwane ze stosunków zobowiązaniowych łączących wspólników ze spółką osobową?1 Alternatywne podejścia zostaną przedstawione na przykładzie odsetek od pożyczki udzielonej spółce osobowej przez jej wspólnika, z odwołaniem się do orzecznictwa i poglądów doktryny.
Wprowadzenie
Enigmatyczna regulacja ustawowa zasad opodatkowania świadczeń pieniężnych otrzymywanych przez wspólnika od spółki osobowej, np. przede wszystkim z tytułu odsetek od udzielonej pożyczki bądź wynagrodzeń za pracę lub usługi, jest źródłem od lat wątpliwości w doktrynie, sporów między podatnikami i administracją skarbową, a w konsekwencji wywołuje stan niepewności podatkowej. Nowelizacja ustaw o podatkach dochodowych na rok 2005 nie przynosi niestety w tym zakresie żadnych zmian. Warto natomiast odnotować, że od 2005 r. polski ustawodawca podatkowy zdecydował się na odmienne traktowanie krajowych i zagranicznych spółek niemających osobowości prawnej, jeżeli zgodnie z przepisami zagranicznego prawa podatkowego spółki takie są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (art. 1 ust. 3 PDOPrU2)3.
Opodatkowanie
Podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy spółki osobowej utworzonej w kraju. Przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną określa się u każdego podatnika proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz zasadniczo łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według progresywnej skali podatkowej (art. 8 ust. 1 PDOFizU4). Wspólnik spółki jawnej (osoba fizyczna) ma możliwość opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej według stawki liniowej w wys. 19%. Opodatkowanie przychodów wspólników z tytułu udziału w zyskach spółki osobowej nie zależy od dokonania ich faktycznej wypłaty. Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby faktycznie nie zostały otrzymane (art. 14 ust. 1 zd. 1 PDOFizU).
Ryzyko podwójnego opodatkowania
Wspólnik handlowej spółki osobowej może zawierać ze spółką skuteczne umowy cywilnoprawne, i w następstwie uzyskiwać od spółki wynagrodzenia za np. wykonywanie usług niezwiązanych z prowadzeniem lub reprezentowaniem spraw spółki, udzielanie pożyczek, czy też przekazanie do używania składników majątkowych. Spółka osobowa prawa handlowego może bowiem [...]