Monitor Podatkowy

nr 10/2004

Opodatkowanie odsetek w świetle dyrektywy o wspólnym systemie opodatkowania odsetek i należności licencyjnych

Agnieszka Sobiech
Autorka jest pracownikiem naukowym Katedry Prawa Gospodarczego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
Abstrakt

Duże znaczenie z punktu widzenia harmonizacji podatków bezpośrednich ma Dyrektywa Rady Unii Europejskiej 2003/49/WE z 3.6.2003 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania stosowanego do odsetek oraz należności licencyjnych między powiązanymi spółkami różnych państw członkowskich. Prace nad tą Dyrektywą toczyły się od ponad czternastu lat gdyż pierwsza wersja Dyrektywy była opracowana przez Komisję Europejską w 1991 r., a w raporcie Komisji Rudinga uznano przyjęcie dyrektywy za jeden z priorytetów funkcjonowania wspólnego rynku.

Wstęp

Główną przyczyną przyspieszenia prac nad Dyrektywą było orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Lankhorst - Hohorst z 12.12.2002 r., w myśl którego niezgodne z zasadą swobody prowadzenia działalności określonej w art.43 Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej jest tworzenie reguł ograniczających niedostateczną kapitalizację w oparciu o kryterium rezydencji (odmienne traktowanie podatników będących rezydentami i nierezydentów)1.

Cel dyrektywy

Podstawowym celem Dyrektywy, określonym w preambule jest zapewnienie w ramach jednolitego rynku mającego cechy rynku krajowego, by transakcje między spółkami różnych państw członkowskich nie podlegały bardziej niekorzystnym warunkom podatkowym niż warunki stosowane do tych samych transakcji przeprowadzanych między spółkami tego samego państwa członkowskiego. Poprzez stworzenie mechanizmu zapewniającego jednokrotne opodatkowanie odsetek w państwie siedziby spółki eliminuje się podwójne opodatkowanie dochodu i tym sposobem zapewnia się równość w traktowaniu transakcji krajowych i zagranicznych. Jednym z warunków stawianych przez Dyrektywę jest ustalenie odsetek przez płatnika (dłużnika) i „właściciela odsetek (beneficjenta) w taki sposób, który odpowiada warunkom rynkowym transakcji dokonywanych przez podmioty między którymi nie istnieją szczególne powiązania.

Zmniejszenie wpływów budżetowych z tytułu wypłaty odsetek na skutek implementacji postanowień Dyrektywy było zasadniczą przyczyną wystąpienia polskiego rządu o zapewnienie okresu przejściowego. Dyrektywa 2004/76/WE przewiduje ośmioletni okres przejściowy na pobieranie podatku u źródła od odsetek i należności licencyjnych, przy czym od chwili wejścia [...]