Monitor Podatkowy

nr 1/2004

Zasada współmierności przychodów i kosztów. Kontrowersje na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych

Ewa Sokołowska
Autorka jest konsultantem podatkowym Roedl Audit Sp. z o.o.
Łukasz Mazur
Autor jest doradcą podatkowym; kierownikiem działu doradztwa podatkowego w Roedl Audit Sp. z o.o.
Abstrakt

Regulacja przepisu art. 15 ust. 1 PDOPrU ustawy stanowi klauzulę generalną i przede wszystkim w oparciu o jego treść oceniać należy zasadność uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu. Z kolei przepis art. 15 ust. 4 tej ustawy wyraża zasadę potrącalności kosztów w czasie. Wskazane przepisy są przedmiotem licznych komentarzy przedstawicieli doktryny prawa podatkowego, orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz stanowisk, jakie w kwestii ich interpretacji zajęło Ministerstwo Finansów.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 kosztem uzyskania przychodów są wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, za wyjątkiem wydatków wymienionych w art. 16 tej ustawy. Z kolei ust. 4 tego artykułu wprowadza zasadę współmierności przychodów i kosztów.

W opinii autorów regulacje te mogą stwarzać i stwarzają w praktyce trudne do rozstrzygnięcia problemy. Ich brzmienie oraz przyjęte sposoby interpretacji czynią całą konstrukcję kosztów uzyskania przychodów niestosowalną. Wystarczy wspomnieć tu, iż o ile przepis art. 15 ust. 1 ustawy nie wymaga aby poniesiony wydatek generował konkretny przychód, o tyle narzucona interpretacja przepisu art. 15 ust. 4 powstanie tego przychodu uznaje za przesłankę konieczną dla zaliczenia określonego wydatku do kosztów jego uzyskania.

Koszty uzyskania przychodów

Zasadniczo, co zgodne jest z duchem gospodarki rynkowej, każdy wydatek poniesiony celowo, z zamiarem uzyskania przychodu powinien być uznany za koszt uzyskania tego przychodu. Powołując się na brzmienie zapisu art. 15 ust. 1 sformułować można warunki jakie spełniać musi określony wydatek poniesiony przez podatnika, aby mógł stanowić koszt uzyskania przychodu:

[...]