Abstrakt

Po ostatnich zmianach w przepisach PDOFizU¹ rok 2004 wydaje się być przełomowy w kwestii planowania podatkowego. Nigdy wcześniej takiego rodzaju planowanie - pod kątem optymalizacji obciążeń podatkiem dochodowym od osób fizycznych - nie było zarówno potrzebne, jak i możliwe. Wprowadzenie 19% podatku liniowego stworzyło dodatkową możliwość opodatkowania dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, będącą alternatywą do opodatkowania według skali określonej w art. 27 PDOFizU. Oprócz tego funkcjonuje jeszcze opodatkowanie przychodów ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz kartą podatkową². Coraz ważniejsze jest więc rozstrzygnięcie kwestii jaki sposób opodatkowania - przewidziany przez ustawodawcę - jest dla podatnika korzystniejszy.

Opodatkowanie dochodu a opodatkowanie przychodu

Podstawowe różnice

Rozróżnienie pomiędzy opodatkowaniem dochodu a przychodu ma dla podatnika zasadnicze znaczenie. W pierwszym przypadku przedmiotem opodatkowania jest dochód, tj. nadwyżka sumy przychodów z określonego źródła nad kosztami ich uzyskania. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów, która może być rozliczona w latach następnych (art. 9, ust. 2 i 3 PDOFizU). Określenie wysokości dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej wiąże się z koniecznością prowadzenia księgi przychodów i rozchodów albo ksiąg rachunkowych³, w których powinien być wykazywany zarówno przychód jak i koszty. W przeciwieństwie do tego opodatkowanie przychodów ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie wymaga prowadzenia ksiąg, ponieważ nie ma potrzeby określania wysokości kosztów uzyskania przychodów. Istnieje jedynie konieczność prowadzenia ewidencji przychodów⁴. Jednocześnie nie ma możliwości wykazania straty, aczkolwiek istnieje możliwość rozliczenia strat poniesionych w latach poprzednich, kiedy podatnik rozliczał się na zasadach ogólnych PDOFizU⁵. ZPDU przewiduje również opodatkowanie w formie karty podatkowej odnośnie przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z prowadzenia działalności w zakresie wolnych zawodów. Wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej w ogóle nie zależy od wysokości przychodu czy dochodu. Opodatkowanie w formie karty podatkowej oznacza, że podatnik jest zwolniony od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy⁶. Przy karcie podatkowej wysokość stawek podatku może zależeć m.in. od ilości zatrudnionych osób oraz liczby mieszkańców w miejscowości, w której podatnik prowadzi działalność. Przykładowo dla usług w zakresie [...]