Abstrakt
Uwagi ogólne
Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji w postępowaniu podatkowym służy wyeliminowaniu z obrotu prawnego ostatecznej decyzji podatkowej, obarczonej kwalifikowanymi wadami, wymienionymi enumeratywnie w art. 247 § 1 Ordynacji podatkowej1. Skutkiem stwierdzenia nieważności decyzji podatkowej jest utrata mocy obowiązującej decyzji od dnia jej wydania.
Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, należy do tzw. nadzwyczajnego postępowania podatkowego prowadzonego w trybie nadzoru przez właściwy organ i w granicach określonych dyspozycją art. 247 § 1 OrdPU. Oznacza to, że w postępowaniu takim nie można rozpatrywać sprawy co do jej istoty, tak jak w postępowaniu odwoławczym. Ordynacja podatkowa przewiduje dwa sposoby wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej, a mianowicie: z urzędu lub na żądanie strony.
Nowelizacja Ordynacji podatkowej obowiązująca od 1.1.2003 r.2wprowadziła znaczne zmiany dot. instytucji stwierdzenia nieważności decyzji, w szczególności w zakresie: właściwości organu, odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oraz odmowy wszczęcia postępowania. Dokonane zmiany miały na celu przede wszystkim wzmocnienie instrumentów ochrony praw i interesów podatników jak również uproszczenie procedury podatkowej.
Na wstępie należy zwrócić uwagę na przepisy przejściowe dotyczące omawianej materii. Zgodnie z art. 24 § 1 ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, żądania uchylenia, zmiany lub stwierdzenia nieważności decyzji, która stała się decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie tej ustawy, podlegają rozpatrzeniu w trybie, na zasadach i w terminach określonych w przepisach OrdPU w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie noweli OrdPU. Oznacza to, że wnioski podatników dotyczące decyzji podatkowych wydanych zarówno przez organy podatkowe, jak i organy kontroli skarbowej, które stały się ostateczne (np. z uwagi na nie wniesienie odwołania we właściwym terminie) przed dniem 1.1.2003 r., podlegają rozpatrzeniu na podstawie przepisów OrdPU w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2002 r. Natomiast jeżeli decyzja stała się ostateczna po dniu 31.12.2002 r., żądanie stwierdzenia nieważności takiej decyzji podlega rozpoznaniu wg znowelizowanych przepisów OrdPU