Abstrakt
Autor analizuje skutki podatkowe w podatku dochodowym i VAT eksportu towarów w sytuacji, gdy najpierw zawierana jest umowa zobowiązująca sprzedaży, następnie towar jest wywożony za granicę, a przeniesienie własności następuje, gdy towar jest już za granicą.
Uwagi ogólne
Eksport towarów jest zjawiskiem ekonomicznym, z którym wiążą się istotne skutki podatkowe zarówno w podatkach dochodowych, jak i w podatku od towarów i usług (VAT). Najpopularniejszym modelem eksportu towaru jest dokonywanie go według kolejności: najpierw następuje sprzedaż towaru w siedzibie sprzedawcy i wydanie go nabywcy, a następnie wywóz towaru za granicę. Zdecydowanie rzadziej spotykany jest schemat odwrotny: najpierw zawarcie zobowiązującej umowy sprzedaży, później wywóz towaru za granicę (na podstawie faktury pro-forma), a na końcu wydanie towaru i przeniesienie jego własności. Analizując przepisy podatkowe można dojść do wniosku, że ustawodawca zdaje się dostrzegać wyłącznie pierwszy z przedstawionych modeli, a drugi pomija prawie zupełnym milczeniem. Stąd w przypadku eksportu realizowanego według drugiego schematu pojawiają się zasadnicze wątpliwości co do skutków jego realizacji na gruncie przepisów podatkowych regulujących podatek dochodowy oraz VAT, a jest to schemat często spotykany w praktyce kontaktów handlowych dużych międzynarodowych koncernów.
Oceniając stan faktyczny, w ramach którego najpierw zawierana jest umowa zobowiązująca, następnie towar jest wywożony za granicę, a przeniesienie własności następuje, gdy towar ten znajduje się już za granicą, należy odpowiedzieć na pytania o skutki podatkowe transakcji. W sferze skutków objętych ustawami o podatkach dochodowych, przede wszystkim wymaga ustalenia moment powstania przychodu. W niniejszym opracowaniu powyższe zostanie przedstawione w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych1 (art. 12 ust. 3 i 3b PDOPrU). Niemniej w tym miejscu zaznaczyć należy, że kwestia ta uregulowana jest analogicznie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych2 (art. 14 ust. 1 i 1d PDOFizU), zatem uwagi przedstawione poniżej odnoszą się również do przychodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne.