Abstrakt

Ostatnią nowelizacją¹ Ordynacji podatkowej nałożono na osoby prowadzące działalność gospodarczą w Polsce nowy obowiązek informacyjny mający szczególne znaczenie dla podmiotów korzystających z usług świadczonych przez osoby fizyczne będące nierezydentami. W artykule przedstawiono przesłanki powstania obowiązku informacyjnego i jego zakresu.

Uwagi wstępne

Zgodnie z art. 82a § 1 OrdPU, który wszedł w życie 1.1.2003 r. osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą obowiązane są do gromadzenia, sporządzania i przekazywania, bez wezwania przez organ podatkowy, informacji o wynagrodzeniach za świadczone na ich rzecz usługi (wykonywaną pracę), wypłacanych przez podmiot będący nierezydentem osobom fizycznym będącym nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego², świadczącym te usługi (wykonującym pracę), jeżeli:

1. w związku z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz innymi ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, może to mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego osób otrzymujących wynagrodzenie,
2. podmiot będący nierezydentem bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu lub kontroli podmiotu, którego dotyczy obowiązek informacyjny, albo posiada udział w kapitale tego podmiotu uprawniający do co najmniej 5% wszystkich praw głosu.

Na mocy upoważnienia zawartego w art. 82a § 2 OrdPU wydane zostało rozporządzenie Ministra Finansów³ w sprawie informacji podatkowych, określające m.in. zakres omawianego obowiązku informacyjnego.

Mimo krótkiego okresu obowiązywania art. 82a § 1 OrdPU oraz związanych z nim przepisów rozporządzenia, pojawiły się liczne wątpliwości i kontrowersje dotyczące wykładni tych regulacji. Właściwa ich interpretacja ma zaś dla podatników kluczowe znaczenie, zwłaszcza w obliczu faktu, że za niedopełnienie obowiązku informacyjnego określonego w art. 82a § 1 OrdPU grozi - w wypadku mniejszej wagi, który naszym zdaniem powinien być tutaj regułą⁴ - kara grzywny za wykroczenie skarbowe⁵. W przypadku uznania, że wypadek mniejszej wagi nie zachodzi, kara za przestępstwo skarbowe może wynosić nawet 120 stawek dziennych (ponad 1 mln 200 tys. zł)⁶ .