Monitor Podatkowy

nr 5/2003

Przestępstwa i wykroczenia skarbowe związane z księgami podatkowymi

Adam Bartosiewicz
Autor jest konsultantem prawnym.
Ryszard Kubacki
Autor jest doradcą podatkowym.
Abstrakt

Autorzy przedstawiają zagadnienia karne skarbowe związane z nieprowadzeniem ksiąg rachunkowych, nieprzechowywaniem ksiąg, nierzetelnym prowadzeniem ksiąg, niezawiadomieniem o prowadzeniu księgi przez inny uprawniony podmiot bądź wadliwym prowadzeniem ksiąg.

Uwagi wstępne

Wśród przepisów rozdziału 6 KKS (obejmującego przestępstwa i wykroczenia podatkowe) wyróżnić można grupę czynów zabronionych związanych ze stwarzaniem utrudnień w zakresie dokumentacji podatkowej. W ramach tej grupy z kolei wyróżnić można czyny związane z księgami podatkowymi oraz czyny dotyczące faktur i rachunków.

Obecna regulacja Kodeksu karnego skarbowego dotycząca czynów zabronionych związanych z księgami jest o wiele bardziej przejrzysta, niż analogiczna regulacja w tym zakresie zawarta w ustawie karnej skarbowej. Obecnie ustawodawca nie wiąże już zachowań związanych z księgami z powstaniem uszczupleń podatkowych i w zależności od tego, czy doszło do takiego uszczuplenia, czy też nie, odrębnie je opisuje. Z pewnością wpływać to może na wyeliminowanie różnorakich wątpliwości zarówno po stronie sądów, organów ścigania, jak i samych podatników. Przepisy KKS wyodrębniają następujące typy zachowań karalnych związanych z księgami:

- nieprowadzenie księgi (art. 60 § 1 KKS),

- nieprzechowywanie księgi (art. 60 § 2 KKS),

- niezawiadomienie o prowadzeniu księgi przez inny uprawniony podmiot (art. 60 § 4 KKS),

- nierzetelne prowadzenie księgi (art. 61 § 1 KKS),

- wadliwe prowadzenie księgi (art. 61 § 3 KKS).

Pojęcie księgi

Definicja „księgi” zawarta jest w słowniczku ustawowym, który zamieszczony jest w art. 53 KKS. Zgodnie z art. 53 § 21 KKS księga jest to:

1) księga rachunkowa,

2) podatkowa księga przychodów i rozchodów,

3) ewidencja,

4) rejestr,

5) inne podobne urządzenia ewidencyjne, do których prowadzenia zobowiązuje przepis prawa.

Jeżeli księga rachunkowa prowadzona jest przy użyciu komputera, to za równoważne z powyższymi uważa się [...]