Abstrakt

Autor omawia bardzo ważny problem terminu, w jakim organ podatkowy ma prawo wydać decyzję o wysokości straty. Brak odpowiedniego przepisu w Ordynacji podatkowej powoduje, że odliczenie straty wiąże się z dużym ryzykiem.

Mechanizm określania straty

Zagadnienia związane z określaniem, w drodze decyzji administracyjnej, wysokości straty poniesionej przez podatnika podatku dochodowego były niejednokrotnie przedmiotem zainteresowania doktryny i orzecznictwa sądowego. W okresie obowiązywania ustawy z19.12.1980r. ozobowiązaniach podatkowych, orzecznictwo zajmowało się przede wszystkim zagadnieniem samej dopuszczalności orzekania o wysokości straty w drodze decyzji. Linia orzecznicza była w tej kwestii jednolita i niezmienna - składy orzekające Naczelnego Sądu Administracyjnego zgodnie przyjmowały, że brak było podstawy prawnej do wydawania tego rodzaju decyzji. Sytuacja zmieniła się dopiero po wejściu w życie Ordynacji podatkowej, w której zamieszczono (art. 24) wyraźne upoważnienie dla organów podatkowych do wydawania decyzji o określeniu wysokości straty. W chwili obecnej nie ma zatem wątpliwości, że wysokość straty zadeklarowana przez podatnika może zostać przez organ podatkowy zweryfikowana iokreślona w innej wysokości właśnie wdrodze decyzji administracyjnej. Od decyzji tej (tak jak np. od decyzji ookreśleniu zaległości podatkowej) podatnik może oczywiście wnieść odwołanie. Jakkolwiek wydanie decyzji określającej wysokość straty wkwocie innej niż zadeklarowana przez samego podatnika nie ma żadnego wpływu na wysokość zobowiązania podatkowego za rok, którego decyzja dotyczy (zobowiązanie to, skoro tak czy tak podatnik ponosi stratę, jest nadal równe zeru), to jednak decyzja ta ma, często niebagatelny, wpływ na zobowiązania podatkowe za kolejne lata podatkowe. Wpływ ten wynikać może oczywiście z faktu skorzystania przez podatnika zprawa do odliczenia zadeklarowanej wcześniej straty od dochodu osiągniętego w kolejnych latach podatkowych. Jeżeli zatem, przykładowo, podatnik zadeklarował za 1998r. stratę w wysokości 900000 zł, wówczas, zakładając, że osiągał dostatecznie wysoki dochód, mógł tę stratę odliczyć w latach 1999, 2000 i 2001 w równych częściach - po 300000 zł w każdym roku. Jeżeli następnie, w wyniku przeprowadzonej u podatnika kontroli, wysokość straty za 1998 r. została przez organ podatkowy określona w wysokości np. 600000 zł, to skutkować to może, niemal automatycznie, wydaniem decyzji dotyczących lat 1999-2001, w których to latach, wedle organu podatkowego, podatnik zaniżył podstawę opodatkowania poprzez odliczenie zbyt wysokiej kwoty pierwotnej straty (w każdym roku powinien był odliczyć tylko 200000 zł).