Abstrakt

Pojęcie kontroli podatkowej

1. Instytucja kontroli podatkowej została uregulowana w Dziale VI Ordynacji podatkowej. Jej celem jest sprawdzenie, czy podatnicy, płatnicy i inkasenci wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Ustalenia dokonane w toku kontroli podatkowej mają najczęściej decydujący wpływ na rodzaj podjętego rozstrzygnięcia o prawach i obowiązkach tych podmiotów. Służy temu decyzja wydawana w postępowaniu podatkowym. Jednak protokół kontroli podatkowej kończący postępowanie kontrolne stanowi zasadniczy dowód w sprawie, choć podlega on ocenie wraz z innymi dowodami w postępowaniu podatkowym.

Z przyjętego sposobu regulacji kontroli podatkowej, umieszczonej w osobnym dziale Ordynacji podatkowej wynika, że mamy do czynienia z odrębną instytucją prawną. Nie zmienia tego treść art. 292 OrdPU, który odsyła - w zakresie nieuregulowanym w Dziale VI - do odpowiedniego stosowania przepisów zawartych w Dziale IV Postępowanie podatkowe. Należy pamiętać, iż przepisy, do których nastąpiło odesłanie mają zastosowanie wyłącznie w zakresie nieuregulowanym, w dziale poświęconym kontroli podatkowej. W pozostałych przypadkach byłoby to bezprzedmiotowe. Ponadto, odpowiednie stosowanie przepisów z zakresu postępowania podatkowego ma uwzględniać specyfikę procedury kontrolnej.

2. Podstawową zasadą w postępowaniu podatkowym jest czynny udział strony w każdym stadium tego postępowania, umożliwiający wypowiedzenie się co do zebranych dowodów, materiałów i zgłoszonych żądań. Jest to prawo o zasadniczym znaczeniu, bowiem postępowanie dotyczy praw i obowiązków strony.