Abstrakt
W artykule zostały przedstawione praktyczne zagadnienia procesu odzysku i recyklingu ze szczególnym uwzględnieniem aspektów podatkowych tych procesów.
Od 1.1.2002 r. na przedsiębiorcach spoczywają nowe obowiązki z zakresu ochrony środowiska, związane z koniecznością zapewnienia odzysku lub regeneracji odpadów opakowaniowych i poużytkowych, które po wstają w związku z ich działalnością. Obowiązki te wynikają przede wszystkim z ustawy z 11.5.2002 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej1. Procesy odzysku i regeneracji, prowadzone przez zobowiązanych przedsiębiorców lub przekazywane innym podmiotom w jednym z trybów dopuszczonych przez ustawę o opłacie produktowej, podlegają w zasadzie regulacjom z zakresu prawa ochrony środowiska. Jak jednak wskazuje kształtująca się już praktyka gospodarcza, organizacja tych procesów może w praktyce po wodować liczne wątpliwości w zakresie prawa podatkowego oraz implikować istotne ryzyka podatkowe. Niniejszy artykuł przedstawia niektóre z nich.
Praktyczna organizacja procesów odzysku
Przepisy ustawy o opłacie produktowej, jak i dostępność na rynku niektórych surowców i infrastruktury umożliwiającej prowadzenie odzysku wymusza określony mo del procesu odzysku odpadów.
Przedsiębiorca objęty obowiązkiem odzysku zawiera za zwyczaj umowę z wyspecjalizowanym podmiotem gospodarczym w celu zapewnienia odzysku odpadów, w stosunku do których przedsiębiorca jest zobowiązany do odzysku. Szczególnym przypadkiem takiego podmiotu gospodarczego są organizacje odzysku, czyli wyspecjalizowane spółki akcyjne, działające na podstawie i zgodnie z przepisami ustawy o opłacie produktowej. Szczególnym przywilejem, przyznanym organizacjom odzysku w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy o opłacie produktowej, jest możliwość zawarcia z przedsiębiorcą zobowiązanym umowy przenoszącej obowiązek odzysku na organizację. Przedsiębiorcy mogą zatem zawierać z organizacjami umowy o przejęcie obowiązku odzysku za wynagrodzeniem. Organizacje odzysku, w celu wykonania przejętych obowiązków, gromadzą odpady należące do tej kategorii, w stosunku do których przejęty został obowiązek odzysku. Najczęściej zatem organizacje nabywają te odpady od podmiotów wytwarzających odpady lub innych ich posiadaczy. Organizacje odzysku nie mają obowiązku posiadania infrastruktury wymaganej przepisami dla dokonywania odzysku poszczególnych odpadów. Mogą one zatem zawierać umowy o świadczenie umów odzysku z dużymi podmiotami gospodarczymi (np. z rafineriami), przekazując im nabyte od dostawców detalicznych odpady. Jeżeli jednak dana organizacja nie osiągnie w danym roku kalendarzowym wymaganego poziomu od zysku2, zobowiązana będzie, zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o opłacie produktowej, do jej zapłaty.