Abstrakt

Z 1.1.2002 r. obowiązują przepisy ustawy wprowadzające opłatę produktową. W artykule przedstawiono charakterystykę opłaty produktowej, nowe obowiązki i obciążenia przedsiębiorców.

Wprowadzenie

Na mocy ustawy z 11.5.2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej¹ na przedsiębiorców będących wytwórcami lub importerami wprowadzanych na rynek krajowy produktów w opakowaniach z tworzyw sztucznych nałożono wiele obowiązków związanych z zagospodarowaniem odpadów. Przedsiębiorcy, którzy nie wywiążą się z obowiązku zapewnienia odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych, muszą uiszczać świadczenie pieniężne zwane w ustawie opłatą produktową.

Opłata produktowa a wymogi prawa Unii Europejskiej

Wprowadzenie opłaty produktowej ma związek z szerszym zagadnieniem finansowania ochrony środowiska. Zasadnicze znaczenie w tym zakresie miało przyjęcie przez społeczność międzynarodową na początku lat 70. tzw. zasady sprawcy, z której wynika dla przedsiębiorców obowiązek ponoszenia opłat finansowych w związku z korzystaniem i zanieczyszczaniem środowiska². Problematyka ta znajduje się również w kręgu zainteresowań Unii Europejskiej. Podejmowane przez Unię Europejską kroki, mające na celu zapewnienie źródeł finansowania ochrony środowiska, zmierzają ku nadaniu podstawowego znaczenia instrumentom finansowym. Takie stanowisko znalazło swój wyraz m.in. w decyzji 2179/98/WE Parlamentu i Rady z 24.9.1998r.³ Państwa członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do wprowadzania odpowiednich środków na mocy dyrektyw z dziedziny ochrony środowiska, wśród których do najważniejszych należą: dyrektywa o odpadach⁴, dyrektywa w sprawie usuwania olejów odpadowych⁵, dyrektywa w sprawie baterii i akumulatorów zawierających niebezpieczne substancje⁶ oraz dyrektywa w sprawie opakowań i odpadów z opakowań⁷. Przyjęta została zasada, że wprowadzane przez państwa członkowskie instrumenty finansowe nie powinny doprowadzać do zakłóceń w funkcjonowaniu wspólnego rynku. Ponadto państwa członkowskie Unii Europejskiej mają dużą swobodę w kształtowaniu instrumentów finansowych, wspierających ochronę środowiska. W opinii Komitetu Integracji Europejskiej opłata produktowa wprowadzona na mocy ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej mieści się w ramach swobody doboru podatków i opłat ekologicznych przyznanej przez dyrektywy Unii Europejskiej i jest regulacją prawną dostosowującą polski system prawny do standardów Unii Europejskiej⁸.