Abstrakt
W artykule zostały omówione szczegółowo zagadnienia dotyczące postępowania w sprawach o umorzenie zaległości podatkowych w aspekcie uznaniowej oceny przesłanek umorzenia przez organy skarbowe.
Decyzja uznaniowa organu podatkowego
Podstawowym sposobem wykonania zobowiązania po datkowego jest zapłata podatku. Spełnienie świadczenia jest zasadniczą, lecz nie jedyną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Zobowiązanie podatkowe może wygasnąć również w sposób nieefektywny wskutek umorzenia zobowiązania podatkowego. Do nieefektywnych sposobów wygasania zobowiązania podatkowego za licza się także przedawnienie zobowiązania podatkowego.
Umorzenie zaległości podatkowej przez wierzyciela podatkowego odpowiada w pewnym stopniu cywilno-prawnej konstrukcji zwolnienia z długu, gdyż w obu przypadkach następuje wygaśnięcie zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela. Należy jednak zauważyć, że zgodnie z Kodeksem cywilnym zwolnienie z długu jest rezultatem dwustronnej czynności prawnej dokonanej przez dłużnika i wierzyciela i następuje wyłącznie w wyniku zawarcia umowy1. Następuje ono na podstawie oświadczenia woli wierzyciela o zwolnieniu i dłużnika o przyjęciu tego zwolnienia. Natomiast rezygnacja wierzyciela z należnego mu świadczenia podatkowego nie jest konsekwencją dwustronnej czynności prawnej, ale jednostronnego, władczego rozstrzygnięcia organu podatkowego w formie jednostronnego aktu administracyjnego (decyzji). Powyższe uwagi wskazują na różnicę pomiędzy stosunkami zobowiązaniowymi w obu gałęziach prawa, polegającą zwłaszcza na zastąpieniu autonomii woli stron stosunków cywilnoprawnych szczególnym, normatywnym określeniem stosunków prawnopodatkowych, przy użyciu norm bezwzględnie obowiązujących.