Monitor Podatkowy

nr 1/2002

Kontrowersje wokół stosowania art. 14 Ordynacji podatkowej

Anna Bryńska
Autorka jest doradcą podatkowym, radcą prawnym w Kancelarii Salans Hertzfeld & Heilbronn w Warszawie.
Abstrakt

Interpretacja niejasnych przepisów na niekorzyść podatnika dotyczy głównie norm, które mają służyć ochronie jego interesów. Taka praktyka pojawia się m.in. przy wykładni art. 14 § 4 i 5 OrdPU.

Kiedy organy podatkowe zaczynają interpretować, istotne dla podatników przepisy, w sposób niezgodny z literą prawa, zawsze rodzi się pytanie - czy to ignorancja, czy może arogancja władzy? A przecież ani jedno, ani drugie nie ma możliwości istnienia w demokratycznym państwie prawnym. Tak przynajmniej przekonuje art. 2 Konstytucji i bogate orzecznictwo NSA. Sytuacja staje się jeszcze bardziej skomplikowana, gdy jakiś wątpliwy przepis musi zostać zinterpretowany przez organy podatkowe. Zazwyczaj niejasności interpretowane są na niekorzyść podatnika, pomimo istnienia utrwalonego już orzecznictwa NSA, które wyraźnie zakazuje stosowania takich praktyk.

Stan faktyczny z art. 14 § 5 OrdPU w interpretacji urzędów skarbowych

Podatnik miał okazję przekonać się, w jaki sposób organ podatkowy zinterpretował pojęcie stanu faktycznego, przedstawione w art. 14 § 5 OrdPU. Zgodnie z art. 14 § 4 OrdPU, właściwy organ podatkowy I instancji, na żądania podatnika, płatnika lub inkasenta, jest obowiązany do udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, w indywidualnych sprawach, w których nie wszczęto postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej. Aby uzyskać informację, podatnik musi przedstawić wyczerpująco stan faktyczny oraz własne stanowisko w sprawie.

Podatnik postanowił zbyć należące do niego papiery wartościowe. Podpisał z nabywcą umowę przedwstępną. Zanim zawarta została umowa przyrzeczona, postanowił wystąpić do urzędu skarbowego, w trybie art. 14 § 4 OrdPU, z wnioskiem o udzielenie pisemnej informacji, miał bowiem pewną wątpliwość, jak ustalić wysokość dochodu przy zbyciu papierów wartościowych. Zgodnie z art. 14 § 5 OrdPU złożył do właściwego urzędu skarbowego pismo, w którym wyczerpująco przedstawił stan faktyczny, czyli fakt, że zgodnie z zawartą umową przedwstępną, dokona wkrótce sprzedaży papierów wartościowych. Podatnik przedstawił we wniosku do urzędu swoje stanowisko w tej sprawie, tzn. zaproponował, jak dokonać ustalenia podstawy opodatkowania i obliczenia podatku.