Monitor Podatkowy

nr 4/2001

Unikanie podwójnego opodatkowania na obszarze Unii Europejskiej. Wpływ prawa wspólnotowego na umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Wojciech Wiza
Abstrakt

Wprowadzenie

Uregulowanie na gruncie prawa wspólnotowego części zagadnień dotyczących eliminacji zjawiska podwójnego opodatkowania nie oznacza wyłączenia stosowania na obszarze Unii Europejskiej tradycyjnych środków przeciwdziałania temu zjawisku, do których należą przede wszystkim umowy w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu. Umowy te nadal stanowią podstawowe narzędzie eliminacji wielokrotnego opodatkowania na obszarze Unii Europejskiej. Ich postanowienia znajdują zastosowanie w następujących sytuacjach:
1 w odniesieniu do kwestii nieuregulowanych przez prawo europejskie (np. zapobieganie podwójnemu opodatkowaniu dochodów osób fizycznych),
2 w przypadku gdy przepisy prawa europejskiego wprost odsyłają do postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (np. art. 3 ust. 2 Konwencji w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych),
3 w stosunkach między państwami członkowskimi i państwami spoza Wspólnoty.

Pojawia się więc problem wzajemnego stosunku norm prawa europejskiego oraz norm zawartych w międzynarodowych umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przy omawianiu tego stosunku warto zwrócić uwagę na odmienność sformułowań stosowanych w poszczególnych aktach w odniesieniu do przeciwdziałania zjawisku podwójnego opodatkowania. Podczas gdy w umowach międzynarodowych używa się określeń: „zapobieganie”, „unikanie”, w aktach prawa europejskiego mówi się o „eliminacji” podwójnego opodatkowania. Zróżnicowanie to może wskazywać na cel regulacji prawa wspólnotowego, czyli wyeliminowanie podwójnego opodatkowania, któremu nie udało się zapobiec za pomocą umów międzynarodowych oraz innych środków służących temu celowi.