Abstrakt

Niniejszy artykuł w sposób kompleksowy omawia zagadnienia związane z kontrolą podatkową, w świetle aktualnie obowiązujących przepisów ordynacji podatkowej. Wyjaśnia także relacje pomiędzy kontrolą podatkową a postępowaniem podatkowym.

I. Wprowadzenie

Kontrola podatkowa nie jest nową instytucją prawa podatkowego. Do dnia wejścia w życie ordynacji podatkowej¹ zagadnienie szeroko pojętych czynności kontrolnych przeprowadzanych przez organy podatkowe regulowały dwa akty prawne:

• ustawa o zobowiązaniach podatkowych, która określała zakres kontroli oraz uprawnienia pracowników organu podatkowego²,
• Kodeks postępowania administracyjnego, który określał w ogólności tryb przeprowadzenia kontroli oraz zasady jej dokumentowania³.

Ordynacja podatkowa w sposób kompleksowy uregulowała czynności kontrolne prowadzone przez organy podatkowe.

II. Zakres podmiotowy kontroli podatkowej

1. Kontrolę podatkową podejmuje się z urzędu. Organ podatkowy może ją wszcząć w każdym czasie. Jedynym ograniczeniem czasowym jest upływ okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Ordynacja podatkowa nie wymaga podania przez organ podatkowy powodów wszczęcia kontroli podatkowej. Kontrola może być przeprowadzona u podatnika, płatnika lub inkasenta⁴, których ustawa określa mianem kontrolowanych. Inne podmioty nie mogą być objęte kontrolą podatkową.

Podstawą dokonania kontroli podatkowej jest upoważnienie do kontroli wystawione przez naczelnika urzędu skarbowego albo wójta bądź burmistrza⁵. Szczegółowe wymogi, jakie powinno spełniać upoważnienie do kontroli, zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z 31.12.1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa⁶.