Monitor Prawniczy

nr 12/2008

Naruszenie prawa do znaku towarowego użytego w meta-tags

Małgorzata Sieradzka
Zakład Prawa Administracyjnego Gospodarczego, Instytut Nauk Administracyjnych, WPAiE Uniwersytetu Wrocławskiego.
Abstrakt

Wzrost znaczenia Internetu w gospodarce powoduje, że jest on coraz częściej wykorzystywany w prowadzeniu działalności gospodarczej. Szybki rozwój gospodarki elektronicznej1 pozwala na wykorzystanie korzyści płynących z jej zastosowania, również przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Informatycz­ne środki przekazu są wykorzystywane w działalności gospodarczej przede wszystkim w celu reklamy oraz kontaktów z kontrahentami i klientami. Należy jednak zauważyć, że zastosowanie nowoczesnych informatycznych środków przekazu może posłużyć jako broń w nieuczciwej walce rynkowej. Zwłaszcza nieuczciwa konkurencja stosowana w sieci stosunkowo łatwo pozwala konkurentom na wykorzystywanie cudzej renomy, zwłaszcza, gdy konkurent posiada ugruntowaną pozycję rynkową. Ze względu na różnorodność czynów nieuczciwej konkurencji oraz stosunkową trudność w ustaleniu sprawcy naruszeń w sieci należy stwierdzić, że dziedzina ta pozostaje wyjątkowo trudna, zarówno przy ustalaniu podmiotowego, jak i przedmiotowego zakresu odpowiedzialności.

Znak towarowy a adres internetowy (domena internetowa)

Interesującym problemem, który wywołuje szereg wątpliwości w piśmiennictwie, a ma kluczowe znaczenie ze względu na zakres ochrony prawnej, jest kwestia stosunku znaku towarowego do adresu internetowego.

W piśmiennictwie wskazuje się, że adres internetowy spełnia funkcję identyfikującą i pozostaje w ścisłym związku z nazwą przedsiębiorstwa, czyli również z oferowanymi przez jego właściciela towarami i usługami2. Przez adres internetowy następuje identyfikacja i indywidualizacja adresata, co pozwala przyjąć pogląd, że powinien on być traktowany jako własność przedsiębiorstwa na równi z nazwą firmy3. Z tego powodu wskazuje się również, że adres internetowy pełni, podobnie jak znak towarowy, funkcję gwarancyjną i reklamową4. Możliwość odróżnienia towarów oferowanych przez jedno przedsiębiorstwo od towarów innego przedsiębiorstwa5 sprawia, że pełni on również funkcję odróżniającą. Należy zauważyć, że ze znakiem towarowym jest związana renoma, czyli zarówno jego siła reklamowa, jak również ogół pozytywnych wyobrażeń konsumentów o towarach, które zostały nim oznaczone6. Jeśli chodzi natomiast o postać znaku towarowego, to może on występować w postaci słownej (podobnie jak adres internetowy), jak też rysunku, ornamentu czy wyrazu7.

Podobieństwo między znakiem towarowym a adresem internetowym przejawia się nie tylko we wskazanym powyżej zakresie. Również na płaszczyźnie regulacji ochrony prawnej wyraźnie widać możliwość korzystania z ochrony prawnej właściwej dla znaków towarowych również przez adres internetowy. W szczególności będzie to mieć miejsce w sytuacji, gdy bezprawne wykorzystanie adresu internetowego będzie jednocześnie stanowić naruszenie prawa do znaku towarowego. Z działaniem tego rodzaju będziemy mieć do czynienia w razie, gdy nazwa domeny internetowej jest identyczna ze znakiem towarowym. W tej sytuacji stosowanie adresu internetowego zawierającego znak towarowy należy traktować jako spełnienie wymogu używania znaku, jeśli mamy przy tym do czynienia z korzystaniem z adresu przy oferowaniu towarów i usług8. W związku z powyższym należy uznać, że w razie bezprawnego użycia adresu internetowego, który jest jednocześnie znakiem towarowym pojawia się możliwość dochodzenia ochrony na podstawie ustawy z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji9 oraz ustawy z 30.6.2000 r. - prawo własności przemysłowej10. Należy tym samym stwierdzić, że każde bezprawne użycie znaku towarowego podlega ochronie.

W literaturze wskazuje się, że ochrona prawa do znaku towarowego jest skuteczna, gdy11:

  • zostały spełnione ustawowe warunki rejestracji,
  • znak towarowy uzyskał powszechną znajomość,
  • użycie znaku towarowego następuje w obrocie gospodarczym i tylko dla towarów będących przedmiotem takiej działalności.

Meta-tags

Dynamiczny rozwój Internetu w gospodarce stanowi bezsporne źródło korzyści. Należy jednak zauważyć, że wykorzystanie jego możliwości umożliwia powstanie nowych form nieuczciwej konkurencji. Jedną z nieuczciwych form gry rynkowej wykorzystywaną w Internecie jest meta-tags.

Meta-tags jest nieuczciwym działaniem polegającym na naruszeniu cudzego prawa do znaku towarowego. Nieuczciwość naruszenia jest szczególnie szkodliwa ze względu na to, że następuje ono w sposób „niewidoczny” dla osób przeglądających strony internetowe12. Polega na tym, że cudzy znak towarowy (najczęściej jest to znak towarowy należący do firmy konkurencyjnej wobec naruszyciela, która posiada już ugruntowaną pozycję na rynku) jest używany w cyberprzestrzeni, czyli w sposób „niewidzialny”. Zamierzone zakodowanie cudzego znaku w języku HTML13 (HTML używany jest do tworzenia stron internetowych) następuje w taki sposób, aby po jego wprowadzeniu do przeglądarki internetowej nastąpiło przekierowanie na stronę konkurenta. W związku z tym, że znak towarowy jest najczęściej również adresem internetowym, użycie chronionych oznaczeń w meta-tags jest dodatkowo szkodliwe.

Wskazany powyżej czyn należy wyraźnie odróżnić od bezprawnej rejestracji domeny, której nazwa jest identyczna z cudzym oznaczeniem przedsiębiorstwa14. Działanie to jest nazywane „piractwem internetowym” (cybersquatting).

Działanie polegające na naruszeniu „cudzego” prawa do znaku towarowego w meta-tags, wobec przekierowania na inną stronę WWW (stronę naruszyciela), w praktyce łączy się również z trwałym zablokowaniem możliwości korzystania z domeny http, zarówno przez właściciela znaku towarowego, jak też przez jego kontrahentów i klientów. Należy zauważyć, że w cyberprzestrzeni znak towarowy jest swoistego rodzaju kodem słownym, który zapisany w języku HTML służy do budowania stron WWW15. Z uwagi na jego cechę odróżniającą, pozwala on na łatwą identyfikację określonego przedsiębiorcy, a jego zastosowanie w meta-tags (zapisanie w języku HTML) prowadzi do jego rozpoznania przez przeglądarki internetowe. Umożliwia to odnalezienie poszukiwanych informacji o właścicielu znaku towarowego. W sytuacji jednak, gdy wprowadzenie znaku towarowego do systemu wyszukiwawczego doprowadzi użytkownika do innej firmy niż ta, która jest właścicielem znaku towarowego mamy do czynienia z „niewidzialnym” naruszeniem prawa do znaku towarowego w meta-tags.

Celem naruszenia prawa do znaku towarowego użytego w meta-tags jest najczęściej [...]