ADR. Arbitraż i Mediacja
nr 3/2022
Arbitraż w Stanach Zjednoczonych Ameryki na gruncie Federal Arbitration Act
studentka V. roku prawa na WPAiE Uniwersytetu Wrocławskiego
Abstrakt
Abstract
The purpose of the article is to analyze arbitral proceedings in the United States of America. This topic is very broad due to the fact that the USA is a common law country. What is more, it has many levels of law, among which the most crucial ones are federal law and state law. That is why I based my analysis not only on the most important act in American federal law concerning arbitration – Federal Arbitration Act, but also on judgements issued by American courts. This paper covers many important issues such as arbitrability, requirements set for the arbitration agreements, arbitral immunity, arbitration awards and mandatory arbitration.
Słowa kluczowe: arbitraż w Stanach Zjednoczonych – zdatność arbitrażowa – zapis na sąd polubowny – immunitet arbitra – wyrok sądu arbitrażowego – arbitraż przymusowy
Keywords: arbitration in the USA – arbitrability – arbitration agreement – arbitral immunity – arbitration award – mandatory arbitration
Początki sądownictwa arbitrażowego w USA
Arbitraż pojawił się w Ameryce Północnej na długo przed przybyciem do niej Europejczyków. Rdzenna ludność tego kontynentu wykorzystywała tę metodę polubownego rozwiązywania sporów do rozwiązywania konfliktów między plemionami1. Pierwszą kolonią, która uchwaliła regulacje prawne dotyczące arbitrażu było w 1632 r. Massachusetts2. Mimo że to właśnie w Stanach Zjednoczonych w latach 70. XX w. ukształtowały się współczesne instytucje polubownego rozwiązywania sporów, to ich początki w tym kraju nie należały do najłatwiejszych. Od momentu bowiem ogłoszenia Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych w 1776 r. aż do roku 1925 nie istniały żadne przepisy na szczeblu federalnym (ogólnokrajowym) w tym zakresie. Wynikało to z kilku przyczyn. W dużej mierze związanych z wrogim nastawieniem angielskich sądów kolonialnych względem arbitrażu, które to nastawienie „odziedziczyły” sądy amerykańskie po uzyskaniu niepodległości przez Stany Zjednoczone3.
Amerykańskie sądy państwowe były nieprzychylnie nastawione do arbitrażu i nieustannie odmawiały uznawania wyroków zapadłych w postępowaniach arbitrażowych, ponieważ były w pewnym stopniu zazdrosne4. Obawiano się również, że popularność tej metody polubownego rozwiązywania sporów wpłynie negatywnie na sądownictwo państwowe5. Pojawiały się też wątpliwości czy w postępowaniu prowadzonym przez arbitrów możliwe jest uzyskanie sprawiedliwego rozstrzygnięcia6. Remedium na tę wrogość było uchwalenie przez amerykański Kongres w 1925 r. Federal Arbitration Act (dalej: FAA). Pierwszego w historii, a zarazem najważniejszego jak do tej pory, aktu prawnego zawierającego regulacje na szczeblu federalnym w zakresie sądownictwa arbitrażowego.
Od tego momentu nastawienie sądów państwowych względem sądownictwa arbitrażowego zaczęło się stopniowo zmieniać. Na początku Sąd Najwyższy USA dalej podchodził sceptycznie do postępowań arbitrażowych, wątpiąc czy są one w stanie zapewnić odpowiednią ochronę praw stron7. Lecz z czasem zaczął doceniać wartość tej metody polubownego rozstrzygania sporów, wyrażając np. swoją aprobatę dla arbitrażu w sprawach dotyczących prawa pracy8. Czy też nakazywał sądom federalnym respektowanie klauzul arbitrażowych zawartych zgodnie z przepisami FAA9. Ponadto wprost stwierdził, że § 2 FAA stanowi wyraz krajowej polityki sprzyjającej arbitrażowi, ponieważ poszczególne stany na gruncie tego przepisu nie posiadają już uprawnienia do żądania sądowego rozstrzygnięcia sporu, który strony zgodziły się rozstrzygnąć w drodze arbitrażu10.
