ADR. Arbitraż i Mediacja
nr 4/2021
Udział kobiet w powołaniach na arbitrów – różnorodność płciowa w arbitrażu na tle Raportu ICCA
doktor nauk prawnych, LL.M. Berkeley, adiunkt w Katedrze Prawa Handlowego WPiA Uniwersytetu Warszawskiego, ORCID: 0000-0001-7164-7571
studentka III. roku prawa na WPiA Uniwersytetu Warszawskiego
Abstrakt
Uwagi wprowadzające
Postulat zapewnienia różnorodności płciowej (gender diversity) przenika wiele kontekstów społecznych. W wymiarze gospodarczym, przedmiotem debaty publicznej, a w ślad za nią, również naukowej, jest przede wszystkim udział kobiet w organach spółek kapitałowych. Rekomendacje zawarte w prawie miękkim coraz częściej zastępowane są „twardymi” regulacjami prawnymi. W ostatnich latach coraz głośniej mówi się również o różnorodności płciowej w kontekście rozstrzygania sporów gospodarczych. Jest to naturalną konsekwencją służebnej, lecz fundamentalnej roli rozstrzygania sporów dla całego ekosystemu obrotu gospodarczego.
Rosnące zainteresowanie problematyką różnorodności płciowej można już od kilku lat dostrzec także w środowisku skupionym wokół arbitrażu1. Znalazło to m.in. wyraz w inicjatywie „Equal Representation in Arbitration Pledge” z 2015 r., która sprowadza się do postulatu (deklaracji) zwiększenia udziału kobiet w powołaniach na arbitra w możliwie krótkim horyzoncie czasowym, z celem osiągnięcia parytetu płciowego2. Wśród grona ponad czterech tysięcy sygnatariuszy tej deklaracji znalazły się również najważniejsze dla polskiego arbitrażu handlowego sądy działające przy Konfederacji Lewiatan oraz przy Krajowej Izbie Gospodarczej. Przełomowe znaczenie dla empirycznego naświetlenia problematyki różnorodności płci w arbitrażu miał kompleksowy raport ICCA (International Council for Commercial Arbitration) z 2020 r., wieńczący prace grupy roboczej dotyczącej różnorodności płciowej w postępowaniach arbitrażowych i w wyznaczaniu arbitrów3.
Intencją autorek niniejszego opracowania jest naświetlenie problematyki udziału kobiet w powoływaniach na arbitra, która jak dotąd nie skupiła w polskiej debacie naukowej potrzebnej uwagi4. W tym celu, autorki przybliżą argumenty przemawiające za zwiększeniem różnorodności płciowej w powołaniach na arbitra, przedstawią kluczowe wyniki badań empirycznych płynące z Raportu ICCA oraz zidentyfikują przeszkody dla osiągnięcia wyższego poziomu różnorodności płciowej w arbitrażu. Będzie to stanowiło podstawę dla sformułowania „action points” dla polskiego środowiska arbitrażowego, które pozwoliłyby na skuteczniejszą implementację postulatu różnorodności płciowej w arbitrażu.
