ADR. Arbitraż i Mediacja
nr 4/2021
Dopuszczalność zawarcia ugody przed mediatorem w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości
doktor nauk prawnych, radca prawny, ORCID: 0000-0002-7003-7488
Abstrakt
Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości
Postępowanie upadłościowe dzieli się na etapy (stadia). Etap pierwszy to postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości (art. 18–56h ustawy z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe)1, a etap drugi to właściwe postępowanie upadłościowe (art. 149–372 PrUpad)2. Jeżeli chodzi o czas trwania to postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości rozpoczyna się z dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i trwa do wydania postanowienia w jego przedmiocie3. Celem tego etapu postępowania upadłościowego jest ustalenie, czy wobec określonej osoby można prowadzić postępowanie upadłościowe. Bada się, czy dłużnik posiada zdolność upadłościową oraz czy istnieją podstawy do ogłoszenia upadłości. Oprócz tego ustala się, czy nie zachodzą negatywne przesłanki ogłoszenia upadłości. Możliwe jest również przeprowadzenie postępowania związanego z przygotowaną likwidacją (pre-pack, art. 56a i nast. PrUpad)4. Zakresem postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości nie jest załatwianie sporów dłużnika i wierzyciela. Sporny charakter wierzytelności stanowi jedną z przesłanek oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 12a PrUpad)5.
W sytuacji, gdy uczestnikiem postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości obok dłużnika jest wierzyciel pojawia się pytanie o możliwość zawarcia przez te osoby ugody przed mediatorem.
Wskazany problem wynika z tego, że postępowanie upadłościowe jest kwalifikowane jako rodzaj postępowania cywilnego sądowego6. Istotne z punktu widzenia omawianej problematyki jest to, że ustawodawca przyznaje prymat ugodowemu załatwianiu spraw w postępowaniu cywilnym. Daje temu wyraz w przepisie art. 10 KPC. Zgodnie z tą regulacją w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd dąży w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, w szczególności przez nakłanianie stron do mediacji. Dlatego zasadne jest pytanie o dopuszczalność ugodowego zakończenia jednego z etapów postępowania upadłościowego, a mianowicie postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości.
Ponadto, ugodowe załatwianie konfliktów ma wiele zalet. Zawarcie ugody skraca czas trwania postępowania i zmniejsza jego koszty. Osiągnięcie porozumienia między stronami pozwala na uniknięcie antagonizowania przeciwników procesowych7. Korzyści płynące z zawarcia ugody są również pożądane w trakcie postępowania upadłościowego. Chodzi o przyspieszenie postępowania, jego większą elastyczność oraz zmniejszenie kosztów. Te czynniki przekładają się na efektywność postępowania upadłościowego8.
