Abstrakt

Wprowadzenie Pozasądowe metody rozwiązywania sporów stają się podstawowym sposobem załatwiania spraw cywilnych. Regulacje polskiego prawa prywatnego wprowadzają szereg rozwiązań dotyczących możliwości alternatywnych metod rozwiązywania sporów (Alternative Dispute Resolution). Wskazane rozwiązania wprowadzane są zarówno w ramach już istniejących aktów prawnych oraz jako zupełnie nowe regulacje. W ramach egzemplifikacji drugiej z przytoczonych opcji należy wskazać ustawę z 23.9.2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich1. Natomiast w zakresie funkcjonujących już aktów normatywnych do najistotniejszych metod pozasądowego rozwiązywania sporów należy zaliczyć mediację określoną w art. 1831 i n. KPC oraz postępowanie pojednawcze w rozumieniu art. 184 KPC. Natomiast w sprawach z zakresu prawa pracy na szczególną uwagę zasługuje art. 244 i n. KP określające przebieg i zasady rozwiązywania sporów przez zakładowe komisje pojednawcze. Rozwiązywanie sporów cywilnych oraz pracowniczych w ramach wskazanych pozasądowych metod jest szeroko opisane w doktrynie2 i nie stanowi przedmiotu niniejszego artykułu. Niemniej, zagadnieniem problematycznym i dotychczas nieopisanym zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego jak i w literaturze przedmiotu jest kwestia dostępności do pozasądowych metod rozwiązywania sporów nowych kategorii normatywnych 55wprowadzanych przez ustawodawcę. W mojej ocenie do takiej kategorii należy zaliczyć wprowadzoną poprzez ustawę z 5.7.2018 r. o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz niektórych innych ustaw3 instytucję „osoby wykonującej pracę zarobkową”.  W dalszych wywodach dokonam analizy dostępności alternatywnych metod rozwiązywania sporów dla osób wykonujących pracę zarobkową. Szczególną uwagę przywiązuję do osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które sytuują się w relacji podrzędności w stosunku do osób wykonujących pracę zarobkową. Jednocześnie, w dalszej części wywodów dokonam analizy statusu osoby świadczącej pracę za wynagrodzeniem na podstawie umowy cywilnoprawnej. Ze względu na obszerność i różnorodność podmiotową instytucji osoby świadczącej pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy niniejsza praca ograniczy się do analizy statusu osób świadczących pracę na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem, iż ogólne wywody dotyczyły będą również wszystkich osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy. W mojej ocenie osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy mają ograniczony dostęp do pozasądowych metod rozwiązywania sporów ze względu na brak koherentnych nowelizacji odpowiednich przepisów po wprowadzeniu tej instytucji. W dalszych wywodach dokonam syntetycznej analizy relewantnych pojęć oraz przeprowadzę analizę dogmatyczną mającą na celu wskazanie podstaw dla wyrażonej tezy. Jednocześnie sygnalizuję, iż poszczególne pragmatyki zawodowe mogą wprowadzać odrębne modele pozasądowych metod rozwiązywania...