Abstrakt

Uwagi wprowadzające Uchwalona w dniu 20.7.2018 r. ustawa – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce1 wprowadziła do systemu akademickiego prawa dyscyplinarnego instytucję mediacji. Expressis verbis przewiduje ją art. 283 wskazanej ustawy. Mediacja może być prowadzona w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich. Tego rodzaju opcja interpretacyjna ma swe uzasadnienie w argumentacji a rubrica. Oznacza to, w oparciu o argument a contrario, że mediacji w tym trybie nie prowadzi się w sprawach osób zatrudnionych na uczelniach wyższych na stanowiskach nieakademickich2. Zgodnie z postanowieniami art. 283 PrSzkolWyżN, kompetencje do skierowania sprawy do mediacji posiada rektor uczelni wyższej. De lege lata podmiotami uprawnionymi do skierowania sprawy do mediacji są także: rzecznik dyscyplinarny, który posiada kompetencje w tym zakresie w toku postępowania wyjaśniającego oraz komisja dyscyplinarna (w trakcie postępowania dyscyplinarnego)3. W doktrynie przyjmuje się, że skierowanie spraw do mediacji nie jest czynnością obligatoryjną4. Podmiot kierujący powinien ocenić charakter zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przewinienia dyscyplinarnego przez nauczyciela akademickiego oraz okoliczności sprawy. Analogicznie powinien on postąpić w razie otrzymania informacji o podejrzeniu popełnienia przewinienia dyscyplinarnego w inny sposób. Skierowanie sprawy do mediacji Przesłanką ustawową określającą decyzję o skierowaniu sprawy na drogę mediacji jest istnienie sporu między osobą, której zawiadomienie lub informacja dotyczy 5a pokrzywdzonym. Ustawa nie precyzuje rodzaju tego sporu, zatem zgodnie z argumentem lege non distinguente może mieć on za przedmiot każdy rodzaj konfliktu w środowisku uczelnianym, począwszy od naukowo-dydaktycznego, poprzez organizacyjno-kompetencyjny, skończywszy na personalno-finansowym. W praktyce wchodzą tutaj w grę wszelkiego rodzaju patologiczne zjawiska, które mogą być kwalifikowane jako przewinienia dyscyplinarne. Mam tu na myśli zwłaszcza mobbing w środowisku pracy, molestowanie, także seksualne, oraz dyskryminację albo nierówne traktowanie w zatrudnieniu. W moim przekonaniu do mediacji akademickiej nadają się też sytuacje, w których doszło do naruszenia dóbr osobistych pokrzywdzonego (np. godność nauczyciela akademickiego). Rektor, podobnie jak i pozostałe organy mające kompetencje do skierowania sprawy do mediacji, oceniając jej zasadność powinny brać pod uwagę przede wszystkim kontekst faktyczny sprawy. Nie wszystkie zachowania patologiczne w środowisku akademickim nadają się do rozstrzygnięcia w tym trybie. W mojej...