Abstrakt

Zagadnienia ogólne Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego1 z czerwca 2017 r.2 wprowadziła wiele istotnych zmian przesądzających o nowych sposobach polubownego rozstrzygania kwestii spornych w ramach procedury administracyjnej. Najistotniejszą z nich było dodatnie do KPA rozdziału 5a zatytułowanego „Mediacje” regulującego nieznaną dotąd przepisom administracyjnego prawa procesowego instytucję. Konsekwentnie, rozszerzeniu uległ zakres przedmiotowy zasady ogólnej wyrażonej w art. 13 KPA, która do momentu nowelizacji korespondowała wyłącznie z konstrukcją ugody jako formy załatwienia sprawy administracyjnej3. Dopuszczalność wykorzystania instytucji mediacji należy oceniać więc przez pryzmat dyrektywy wyznaczonej w treści zasady polubownego załatwiania spraw. Precyzyjne określenie, czy w danej sprawie możliwe jest prowadzenie mediacji stanowi kwestię podstawową, organy administracji publicznej bezwzględnie związane są prawem, działając na jego podstawie i w jego granicach4. Nie ulega więc wątpliwości, że każda aktywność niezgodna z literą prawa, nawet podejmowana w słusznej intencji, nie jest do zaakceptowania w świetle zasady praworządności.  W piśmiennictwie podnosi się, że mediacja jest procesem służącym osiągnięciu porozumienia, zarówno w przypadku sporu, jak i sytuacji konieczności zadośćuczynienia, a także w sytuacji impasu oraz zastoju w negocjacjach5. To spostrzeżenie może być punktem odniesienia do interpretacji regulacji kodeksowych. Przede wszystkim, mediację regulowaną przepisami działu 5a KPA zdecydowanie możemy określić mianem procesu, polega ona na podejmowaniu krok po kroku czynności uporządkowanych 25w logiczny ciąg, którym apriorycznie został przypisany pewien cel. Można wręcz pokusić się o stwierdzenie, że mediacje stanowią postępowanie w postępowaniu6. Rzeczony cel badanej instytucji przybliża art. 96a § 2 KPA, stanowiąc że celem mediacji jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz dokonanie ustaleń dotyczących jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa, w tym przez wydanie decyzji lub zawarcie ugody. Ostatecznie mediacja zawsze wiązać się będzie ze spornym charakterem sprawy administracyjnej, w obrębie której istnieje konflikt interesów. Nie ma przy tym znaczenia, czy jest to sprawa z zakresu prawa budowlanego, prawa wodnego, teleinformatycznego czy jakiejkolwiek innej dziedziny życia objętej władczą ingerencją administracji publicznej. Istotne z punktu widzenia regulacje kodeksowej jest tylko i wyłącznie występowanie sytuacji konfliktu interesów. W oparciu o powyższe można stwierdzić, że mediacja w postępowaniu administracyjnym to prawnie determinowany ciąg czynności podejmowany przez organ administracji publicznej,...