Abstrakt

I. Wprowadzenie W kontekście rozwoju instytucji arbitrażu handlowego oraz istniejącej od kilkunastu lat debaty w polskiej literaturze przedmiotu, dotyczącej uregulowania zdatności arbitrażowej w art. 1157 KPC1 i prowadzącej do postulatu rewizji jej kryterium zgodnie z aktualnymi tendencjami w innych ustawodawstwach2, istnieje potrzeba podsumowania wniosków płynących z międzynarodowej literatury porównawczej i przeniesienie ich na grunt polskiego prawa arbitrażowego. Aktualne podłoże teoretyczne problemu można przedstawić w ramach następujących założeń:- po pierwsze, polska regulacja zdatności arbitrażowej oparta na kryterium zdatności ugodowej, rozpowszechnionym niegdyś szczególnie w porządkach prawnych 57z kręgu tradycji praw „germańskich”3, nie spełnia swej roli, jako wyznacznik zakresu sporów podlegających rozstrzygnięciom arbitrażowym. Z uwagi na przestarzały charakter i niejasność stosowanego kryterium powinno się rozważyć jego zmianę, co przyczyniłoby się do wzrostu pewności obrotu gospodarczo-prawnego oraz zbliżyłoby Polskę do grupy państw „przyjaznych arbitrażowi”4;- po drugie, w wyniku procesu liberalizacji prawa arbitrażowego w porządkach prawnych o długiej tradycji, rozwinęła się koncepcja „ponadnarodowej” zdatności arbitrażowej. Jako potencjalne kryterium funkcjonalne zdatności arbitrażowej, zasługuje ona na doprecyzowanie w systemie prawa kontynentalnego, jest bowiem głównie analizowana w zakresie common law5;- po trzecie, pomimo rosnącej popularności arbitrażu handlowego jako alternatywnej i adjudykacyjnej metody rozstrzygania sporów, liberalizacja zakresu zdatności arbitrażowej6 uwidacznia potrzebę redefinicji jej granic oraz może budzić niepewność prawną w kontekście wymogów aktualnego obrotu prawno–gospodarczego7.II. Różnorodność kryteriów zdatności arbitrażowej w porządkach krajowych Zdatność arbitrażową określa się w prawach systemu kontynentalnego...